باگراتید، سلسله (قرن ۹ تا ۱۱م)
باگْراتید، سلسله (قرن ۹ تا ۱۱م)(Bagratids)
سلسله‌ای از فرمانروایان ارمنستان. متوکل عباسی امارت ارمنستان را به آشوت اول (آشوط اول) ( ـ۸۹۰م) سپرد و از سوی معتمد خلیفه به او عنوان سلطان عطا شد. پسر وی سمباط اول ( ـ۹۱۴م) فرمانروایی شجاع بود، اما نتوانست با امرای شیبانی دیاربکر و خاندان آل ساجد آذربایجان مقابله کند و سرانجام به‌قتل رسید. پسر او آشوت دوم ملقب به شاه آهنین ( ـ۹۲۹م) توسط دولت بیزانس به سلطنت رسید. در دوران سلطنت او و نیز جانشینش اَباس، اعراب با رومیان در جنگ بودند و ارمنستان صحنه تاخت‌وتاز آنان بود. در دوران حکومت آشوت سوم (حک: ۹۵۲ـ۹۷۷م)، پایتخت دولت باگراتید به قلعه آنی انتقال یافت و در دوران سلطنت او و جانشینش سمباط دوم، پایتخت جدید رونق فراوان یافت و بناهای تاریخی باشکوهی در آن ساخته شد. در دوران حکومت آشوت سوم، سرزمین قارص به‌عنوان مملکت شناخته شد و سمباط دوم (حک: ۹۷۷ـ۹۸۹م) و برادرش گاگیک اول (۹۹۰ـ۱۰۲۰م) حکومت کردند. در دوران سلطنت آنان میان سران باگراتید و فرمانروایان مسلمان همسایه اختلافاتی روی داد. در همان زمان امپراتور باسیلیوس دوم قصد تصرف ارمنستان را داشت. پس از مرگ گاگیک میان پسرانش، یوحنا و سمباط و آشوت چهارم اختلاف درگرفت. باسیلیون نیز با استفاده از این فرصت پیش‌آمده بخش‌هایی از ارمنستان را به‌تصرّف خود درآورد. پس از مرگ آشوت چهارم در ۱۰۴۰م و مرگ یوحنا در ۱۰۴۱م، امپراتور میخائیل چهارم قصد تصرّف ارمنستان را داشت که با شکست مواجه شد و اشراف ارمنستان گاگیک دوم، پسر آشوت چهارم، را به سلطنت رساندند، امّا دولت بیزانس در زمان قسطنطین مونوماخوس شهر آنی را به‌تصرّف خود درآورد و به‌جای آن سرزمین‌هایی در کاپادوکیا را به او دادند و مملکت قارص را نیز در ۱۰۶۴م به متصرفات خود افزود و به این ترتیب دوران حکومت دولت باگراتید به پایان رسید.