لوبیا
لوبیا (bean)
بذر بسیاری از گیاهان تیرۀ نخود[۱]. لوبیاها ترکیبات ازت‌دار و پروتئینی غنی‌اند و آن‌ها را برای تغذیۀ انسان، گاو، و اسب می‌کارند. انواع متفاوت لوبیاها را در سراسر اروپا، امریکا، امریکای جنوبی، چین، ژاپن، آسیای جنوب شرقی، و استرالیا می‌کارند. باقلا[۲] (vicia faba) از پیش از تاریخ در اروپا کاشته می‌شده است. لوبیا سبز[۳] (phaseolus vulgaris) احتمالاً از امریکای جنوبی منشأ گرفته است. لوبیای رونده[۴] (phaseolus coccineus) به گونۀ قبلی نزدیک است، امّا به‌سبب فرم رویشی بالا‌رونده[۵]اش با آن تفاوت دارد. از لوبیاهای مناطق گرم‌تر، می‌توان لوبیای روغنی[۶] (phaseolus lunatus) از امریکای جنوبی؛ سویا[۷] (Glycine max)، که به‌فراوانی در چین و ژاپن مصرف می‌شود؛ و لوبیای باله‌دار (Psophocarpus tetragolobus)، در آسیای جنوب شرقی، را نام برد. ریشه‌های غده‌ای لوبیای باله‌دار[۸] در مناطق حاره‌ای، که دچار فقر پروتئین در رژیم غذایی‌اند، قابلیت تبدیل‌شدن به محصول زراعی عمده را دارد. لوبیای آسیایی مانگو[۹] (phaseolus mungo) جوانه‌های خاصی تولید می‌کند که در آشپزی چینی مصرف می‌شوند. لوبیاهای کنسروی نوعی از لوبیای معمولی (Phaseolus vulgaris)اند که در ایالات متحده امریکا به‌خوبی می‌رویند. از جنس Phaseolus سه گونه در ایران می‌روید که بومی بلوچستان‌اند. دیگر گونه‌ها وارداتی و کاشته‌شده‌اند.