موسولینی، بنیتو (۱۸۸۳ـ۱۹۴۵)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Benito Mussolini)

موسولینی، بِنیتو (۱۸۸۳ـ۱۹۴۵)(Mussolini, Benito)

موسوليني، بِنيتو

دیکتاتور ایتالیا (۱۹۲۵ـ۱۹۴۳). بنیادگذار جنبش فاشیست[۱] در ۱۹۱۹ و نخست‌وزیر ایتالیا از ۱۹۲۲ بود و به «ایل دوچه[۲]» (رهبر) مشهور شد. به حبشه حمله کرد (۱۹۳۵ـ ۱۹۳۶)، در جنگ داخلی اسپانیا به پشتیبانی از فرانکو مداخله کرد (۱۹۳۶ـ۱۹۳۹)، و آلبانی را اشغال کرد (۱۹۳۹). در ژوئن ۱۹۴۰ ایتالیا به پشتیبانی از هیتلر وارد جنگ جهانی دوم شد. موسولینی در ۱۹۴۳ درپی شکست‌های نظامی و داخلی به‌ناچار استعفا کرد و حکومتی جداگانه در شمال ایتالیا تشکیل داد (۱۹۴۴ـ۱۹۴۵). سرانجام در حال فرار از کشور دستگیر و کشته شد. در رومانیا[۳] زاده شد. پدرش آهنگر بود. در جوانی به معلمی و روزنامه‌نگاری اشتغال داشت. مدتی در جنبش سوسیالیستی فعالیت کرد و سردبیر روزنامۀ حزبی آوانتی[۴] بود (۱۹۱۲ـ۱۹۱۴). در ۱۹۱۴ به‌سبب حمایت از مداخلۀ ایتالیا در جنگ جهانی اول از حزب سوسیالیست اخراج شد. در ارتش خدمت کرد (۱۹۱۵ـ۱۹۱۷) و در ۱۹۱۹ جنبش فاشیست را بنیاد نهاد که برنامۀ آن آمیزه‌ای از ملی‌گرایی افراطی و شعارهای عوام‌فریبانۀ جمهوری‌خواهی و ضد سرمایه‌داری بود؛ همچنین مبارزه‌ای خشونت‌بار بر‌ضد سوسیالیست‌ها به‌راه انداخت. جنبش فاشیست، به‌رغم شعارهای ضد‌سرمایه‌داری خود، در اوج ناآرامی‌های مردمی پس از جنگ، از اقشار ممتاز صنعتی و کشاورزی پشتیبانی می‌کرد. موسولینی در اکتبر ۱۹۲۲ از راه‌های شبه‌قانونی به‌قدرت رسید و در سِمت نخست‌وزیر در رأس دولتی ائتلافی قرار گرفت. در ۱۹۲۵ دولت او شکل دیکتاتوری به‌خود گرفت و در ۱۹۲۶ فعالیت همۀ حزب‌های مخالف را ممنوع کرد. در طول سال‌های بعد، نظام‌های سیاسی، حقوقی، و آموزشی کشور را بر‌مبنای سیاست‌های فاشیستی تغییر داد. فاشیسم نیز همچون نظام‌های حکومتیِ «خودکامۀ[۵]» دیگر سودای آن داشت که یک ایدئولوژی فراگیر باشد، اما موسولینی در اِعمال قدرت خود با محدودیت‌هایی از سوی پادشاه، کلیسا، و قشر ممتاز صنعت رو‌به‌رو بود که در زمان هیتلر در آلمان نظیر آن دیده نمی‌شد. سیاه‌جامگان[۶] موسولینی پیشاهنگ قهوه‌ای‌جامگان[۷] هیتلر بودند. فعالیت‌های موسولینی برای کشورگشایی او را به‌سوی همکاری نزدیک با آلمانِ نازی سوق داد. ایتالیا و آلمان در ۱۹۳۶ اتحاد «دول محور[۸]» را تشکیل دادند. در جنگ جهانی دوم، شکست‌های ایتالیا در شمال افریقا و یونان، حملۀ متفقین به سیسیل، و ناخرسندی مردم در داخل کشور به بی‌اعتباری موسولینی انجامید و شورای بزرگ فاشیستی[۹] خودش در ژوئیۀ ۱۹۴۳ او را به کناره‌گیری از قدرت واداشت. چتربازان آلمانی او را در سپتامبر ۱۹۴۳ از زندان آزاد کردند و او دولتی «فاشیست و جمهوری‌خواه» در ایتالیای شمالی برپا کرد. در آوریل ۱۹۴۵ پارتیزان‌ها موسولینی و کلارا پتاتچی[۱۰]، معشوقه‌اش، را هنگامی که در حال فرار به سوئیس بودند، نزدیک دریاچۀ کومو[۱۱] اسیر و تیرباران کردند. سپس پیکرهای آن دو را به میلان بردند و در یکی از میدان‌های عمومی واژگون به‌دار آویختند.

 


  1. Fascist Movement
  2. Il Duce
  3. Romagna
  4. Avanti
  5. totalitarian
  6. BlackShirts
  7. BrownShirts
  8. Axis
  9. Fascist Grand Council
  10. Clara Petacci
  11. Como