بانیان، جان (۱۶۲۸ـ۱۶۸۸)

بانیان، جان (۱۶۲۸ـ۱۶۸۸)(Bunyan, John)

جان بانیان John Bunyan
زادروز	الستو، نزدیک بدفورد ۱۶۲۸م
درگذشت	۱۶۸۸م
ملیت	انگلیسی
شغل و تخصص اصلی	نویسنده
آثار	سلوک زایر؛ وفور فیض؛ زندگی و مرگ آقای بد (۱۶۸۰)؛ جنگ مقدس (۱۶۸۲)
گروه مقاله	ادبیات غرب
خویشاوندان سرشناس	مارگارت بنتلی (همسر اول)

نویسندۀ انگلیسی، خالق سلوک زائر (قسمت اول ۱۶۷۸، قسمت دوم ۱۶۸۴)، که از بهترین تمثیلهای مذهبی در زبان انگلیسی است. عضو فرقۀ باپتیست‌ها (تعمیدیون) بود و در ۱۶۶۶ وفور فیض را نگاشت که شرح حالات زندگی روحانی‌اش بود. کار نگارش سلوک زائر را نیز طی دومین دورۀ محکومیت‌اش از ۱۶۷۶ تا ۱۶۷۷ در زندان آغاز کرد. این اثر، که زبانی صریح، با حرارت، و خیالی دارد، با اقبال عام مواجه شد و تأثیر بسیاری برجای گذاشت. در اِلستو، نزدیک بدفورد به‌دنیا آمد. در ۱۶سالگی برای شرکت در جنگ داخلی در ارتش پارلمانی به خدمت گرفته شد. زندگی نظامی‌اش، که احتمالاً اولین تجربۀ جدی و پرشورِ پیرایشگریش بود، عمر کوتاهی داشت و در ۱۶۴۷ به الستو بازگشت. در ۱۶۴۹ با همسر اولش، مارگارت بنتلی، ازدواج کرد و همسرش بانیان را با اثر مذهبی صراط متّقیان به بهشت آشنا کرد که تأثیر بسزایی بر او گذاشت؛ برخی صور خیال، نظیر مردی با شن‌کش گِلی در سلوک زائر را به تأثیر این اثر نسبت می‌‌دهند. پس از یک دوره شکّاکیت و مبارزه با نفس، که طی آن به‌سبب ارتکاب گناهان صغیره‌ای نظیر ناسزاگویی، رقص، و لهوولعب در روز یکشنبه، خود را گناهکار می‌‌دانست، دچار تحوّلی روحی شد و در ۱۶۵۳ به فرقۀ تعمیدیون پیوست. به‌تدریج روحیۀ خود را بازیافت و به موعظه در روستاهای مجاور و چاپ جزوه‌های مذهبی پرداخت. همسر اولش در ۱۶۵۶ درگذشت و بانیان در حدود ۱۶۵۹ همسر دومی اختیار کرد. در ۱۶۶۰ به جرم موعظۀ غیرقانونی‌ در بدفورد به زندان افتاد و دوازده سال عمرش را در زندان سپری کرد. در طول این مدت پیشنهاد آزادی از زندان به شرط خودداری از موعظه را نپذیرفت. پس از آزادی از زندان در ۱۶۷۲ به سمت کشیش کلیسای بدفورد انتخاب شد، ولی بار دیگر در ۱۶۷۶ دستگیر شد و به مدت شش ماه در بدفورد بریج به زندان افتاد. زندگی و مرگ آقای بد (۱۶۸۰) و جنگ مقدّس (۱۶۸۲) از آثار دیگر اوست.