کارترایت، ادموند (۱۷۴۳ـ۱۸۲۳)
کارتْرایت، اِدموند (۱۷۴۳ـ۱۸۲۳)(Cartwright, Edmund)
مخترع انگلیسی. دستگاه بافندگی خودکار[۱] را به ثبت رساند (۱۷۸۵). نوعي ماشین بافندگی[۲] (۱۷۸۷)، و نوعی ماشین شانه‌کشی پشم[۳] نیز اختراع کرد. در ناتینگم‌شر[۴] زاده شد و در آکسفورد درس خواند. کشیش بخش گودبای ماروود[۵]، واقع در لسترشر[۶] (۱۷۷۹) و کشیش حقوق‌بگیر لینکلن بود (از ۱۷۸۶). در دانکستر[۷]، واقع در یورکشر[۸]، کارخانۀ ریسندگی و بافندگی تأسیس کرد و مدتی بعد ورشکست شد (۱۷۹۳)، اما دولت ۱۰ هزار پوند به او اعطا کرد (۱۸۰۹). گفته‌اند که درپی بازدید از کارخانه‌های ریسندگی[۹] ریچارد آرکرایت[۱۰]، پیش‌گام تولید منسوجات، به‌‌فکر اختراع ماشین بافندگی افتاد. نخستین دستگاه بافندگی برقی خود را در ۱۷۸۵ به ثبت رساند و رفته‌رفته آن را تکمیل کرد. پس از آن، ماشین شانه‌کشی پشم را ساخت که کار بیست کارگر شانه‌کش را انجام می‌داد. کارگران شانه‌کش، که ۵۰هزار نفر بودند، اعتراض کردند، اما نتیجه‌ای نگرفتند. کارخانۀ کارترایت در دانکستر، پس از نصب ماشین بخار، توسعه یافت. در ۱۷۹۹، شرکتی در منچستر با او قراردادی برای به‌کارگیری چهارصد دستگاه ماشین بافندگی برقی بست و کارخانه‌ای تأسیس کرد که در آن بعضی ماشین‌ها با بخار کار می‌کردند. کارخانۀ منچستر آتش گرفت و سوخت، شاید کارگرانی که نگران ازدست‌‌‌دادن شغل خود بودند این کارخانه را آتش زدند. این واقعه سبب شد که سایر تولیدکنندگان این تجربه را تکرار نکنند.