کاسترو، فیدل (۱۹۲۶)
کاسْترو، فیدل (۱۹۲۶-2016م)(Castro, Fidel)
| فیدل کاسْترو Fidel Castro | |
|---|---|
| زادروز |
1926م |
| درگذشت | 2016م |
| ملیت | کوبایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | حقوق در دانشگاه هاوانا |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| خویشاوندان سرشناس | رائول کاسترو (برادر) |
سیاستمدار کمونیست، و نخست‌وزیر کوبا (۱۹۵۹ـ۱۹۷۶)، رئیس‌جمهور (۱۹۷۶ـ۲۰۰۸). وی که از خانواده‌ای ثروتمند بود، در مدارس یسوعی[۱]ها تحصیل کرد و پس از تحصیل حقوق در دانشگاه هاوانا[۲]، به‌سبب قبول وکالت موکلان فقیر مشهور شد. او با دیکتاتوری باتیستا مخالفت کرد، و با برادرش رائول[۳]، در حمله‌ای ناموفق به سربازخانه‌های ارتش در سانتیاگو دِ کوبا[۴] (۱۹۵۳) شرکت کرد. مدتی در امریکا و مکزیک در تبعید به‌سر برد. در ۱۹۵۶ مخفیانه به کوبا بازگشت، اما همۀ همراهانش، به استثنای یازده نفر، کشته شدند. سرانجام با تشکیل ارتشی بالغ بر ۵هزار نفر در اوایل ژانویۀ ۱۹۵۹ باتیستا را سرنگون کرد و چند ماه بعد نخست‌وزیر شد. رائول کاسترو نیز وزیر نیروهای مسلح شد. دولت کاسترو برنامۀ اقتصادی متمرکز براساس تولید و صادرات شکر، توتون، و نیکل به‌‌اجرا گذاشت. دارایی‌های ثروتمندان کوبایی، امریکایی، و سایر بیگانگان را در ۱۹۶۰ مصادره کرد، که نتیجۀ آن قطع روابط با امریکا، و تحریم اقتصادی، و تلاش‌های امریکا برای سرنگونی حکومت کاسترو یا حمله به آن بود (← خلیج خوک‌ها). این دشمنی در بحران موشکی کوبا (۱۹۶۲) به اوج رسید. کمک‌های عمرانی شوروی جانشین کمک‌های امریکا که به‌منزلۀ شریک اصلی تجاری کوبا بود، گردید، و کاسترو نیز متقابلاً از مارکسیسم‌ـ لنینیسم حمایت کرد. تا این‌که در ۱۹۷۴ از اصل مارکسیستی «هر کس برحسب توانایی‌اش و برحسب نیازش» فاصله گرفت و اعلام کرد که هر کوبایی «برحسب کارش مزد خواهد گرفت». آموزش، مسکن، و خدمات درمانی را برای اکثر مردم کوبا بهبود بخشید، اما حمایت طبقۀ متوسط را ازدست داد و صدها هزار تن از آنان از کشور گریختند. پس از ۱۹۹۰، رویدادهای اروپای شرقی و فروپاشی شوروی کاسترو را به‌شدت منزوی کرد، و تا ۱۹۹۳ تحریم امریکا سبب تضعیف شدید اقتصاد کشور شد، و تعداد زیادی از کوبایی‌ها از کشور گریختند. در سپتامبر ۱۹۹۵ با قبول مالکیت خارجی در بخش‌های عمدۀ بازرگانی و صنایع به‌سوی انعطاف‌پذیری بیشتر اقتصادی گام برداشت. در ژانویۀ ۱۹۹۶ پس از دیدار اعضای دموکرات مجلس نمایندگان امریکا مجدداً روابطی میان کوبا و امریکا برقرار شد، اما تحریم امریکا ازبین نرفت. در ۱۹۹۸ پاپ ـ جان پل دوم ـ به دعوت کاسترو از کوبا دیدار کرد. کاسترو در فوریۀ ۱۹۹۸ نیز به ریاست جمهوری انتخاب شد. وی به دنبال دو سال بیماری که طی آن برادرش رائول را به‌طور موقت به جای خود گمارده بود، از فرماندهی کل قوا و ریاست جمهوری استعفا داد و بدین‌وسیله پس از ۵۰ سال رهبری کوبا از سیاست کناره گرفت (۲۰۰۸). مجمع ملی کوبا رائول کاسترو را به جای وی به ریاست جمهوری انتخاب کرد.