قیفاووسی ستارگان، متغیر
(تغییرمسیر از Cepheid varia)
قیفاووسی ستارگان، متغیّر (Cepheid varia)
ستارگان اَبَرغول زردی[۱] که درخشش آ‌ن‌ها هر چندروز یا هر چندهفته، درنتیجۀ تپش[۲]، مرتباً تغییر می‌کند. زمان تپش هر متغیر قیفاووسی مستقیماً به میانگین درخشش آن مربوط است؛ هرچه مدت‌زمان تپش طولانی‌تر باشد، ستاره درخشان‌تر است. این رابطه، یعنی قانون تابندگی دوره‌ای[۳] که آن را اخترشناس امریکایی، هنر‌یتا لیویت[۴]، کشف کرد، به اخترشناسان امکان می‌دهد با استفاده از متغیرهای قیفاووسی، به‌مثابۀ «شمع‌های معیار[۵]»، به اندازه‌گیری فاصله‌ها در کهکشان راه شیری و کهکشان‌های همسایه بپردازند. این ستاره‌ها با نام نمونۀ نخستین خود، دلتا قیفاووس[۶]، نامیده شده‌اند که تغییرات نور آن را اخترشناس انگلیسی، جان گودریک[۷] (۱۷۶۴ـ۱۷۸۶)، در ۱۷۸۴ کشف کرد.