کلاسی سیسم
کِلاسی‌سیسم (classicism)
نگرش و بیانی زیباشناختی و فرهنگی، در ستایش کیفیات، ارزش‌ها و اصول حاکم بر آثار متقدمان روم و یونان، همچون نظم، پختگی، هماهنگی، توازن و اعتدال. اصول کلاسیک در تقابل با فردگرایی حاکم بر رمانتیسیسم تعریف می‌شوند؛ گو این‌که می‌توان در آثار بسیاری از هنرمندان مؤلفه‌هایی از هر دو مکتب را مشاهده کرد. پیروی از آرمان‌های کلاسیک در قرن ۱۸ به تدوین و تألیف قواعدی برگرفته از بوطیقای ارسطو و فن شعر هوراس انجامید. الگوی هنرمندان و اندیشه‌وران متمایل به ارزش‌های کلاسی‌سیسم، آثار ادبی، هنری و معماری روم و یونان بود. ارزش‌های کلاسی‌سیسم درپی نهضت رنسانس و بازخوانی مجدد میراث کلاسیک، و نیز در دورۀ موسوم به نئوکلاسیک، تسلط تام یافتند. پیروی از آثار کلاسیک در دوره‌های مختلف، خود به پدیدآمدن شاهکارهای ادبی و هنری‌ای انجامیده است که خود از منابع اصلی کلاسی‌سیسم به‌شمار می‌رود. دوره‌های کلاسیک در ادبیات، معمولاً با دوره‌های کلاسیک در هنرهای تجسمی قرین بوده است. نخستین تجدید حیات ادبی کلاسی‌سیسم، دورۀ رنسانس، به‌ویژه با بازخوانی و تقلید از سیسرون همراه بود. نمایش‌نامه‌نویسان بزرگ قرن ۱۷ فرانسه، کورنی و راسین، کمال هنری را در ادب کلاسیک می‌جستند. پاسکال و دکارت نیز در تقابل با فلسفۀ قرون وسطایی، به ارزش‌های کلاسیک نظر داشتند. کلاسی‌سیسم در انگلستان بسیار دیرتر به شکوفایی رسید؛ جان درایدن و اَلگزاندر پوپ نمایندگان بزرگ کلاسی‌سیسم در انگلستان بودند. از چهره‌های درخشان کلاسی‌سیسم در آلمان می‌توان لسینگ، گوته و شیلر را نام برد. آثار کلاسی‌سیست‌های آلمانی، به‌ویژه گوته و شیلر، با رویکرد رمانتیستی آمیخته است. نقادان نیمۀ نخست قرن ۲۰ و نیز به‌ویژه تی اس الیوت را به‌سبب ارزش‌نهادن به خویشتن‌داری و میانه‌روی کلاسی‌سیست خوانده‌اند.