لوح فشرده
لوح فشرده (compact disc)
(یا: سی‌دی) لوحی به قطر دوازده سانتی‌متر، برای ذخیرۀ اطلاعات دیجیتالی[۱]. بیشتر برای ضبط موسیقی به‌‌کار می‌رود و حدود یک ساعت موسیقی روی آن ضبط می‌شود. به کمک پرتوی از لیزر حفره‌هایی میکروسکوپی روی سطح آن ایجاد می‌کنند که حامل کُدِ دیجیتالی صداهای متفاوت است. سپس، سطح لوح را با لایه‌ای از آلومینیوم می‌پوشانند. در هنگام پخش، پرتو لیزر این کُدها را می‌خواند و سیگنال‌هایی معادل اصوات اولیه تولید می‌کند. سی‌دی‌رام[۲] (لوح فشردۀ فقط‌خواندنی[۳]) علاوه بر موسیقی، برای ذخیره‌سازی متن، تصویر، و کلیپ ویدئویی نیز به‌‌کار می‌رود. این لوح‌‌ها برای ذخیرۀ فایل‌های حجیم، مانند کاتالوگ‌ها و دایرة‌المعارف‌ها، مناسب‌اند. سی‌دی‌آی[۴] (لوح فشردۀ تعاملی[۵]) نوعی سی‌دی‌رام هوشمند است که با دیسک‌خوان رایانه‌ای خوانده می‌شود و دستورهای کاربر را اجرا می‌کند. سی‌دی‌های قابل ضبط، معروف به وُرم (یک‌بار بنویس، بارها بخوان) دیسک‌هایی رایانه‌ای‌اند، امّا برای مصارف خانگی گران‌اند. ویدئو سی‌دی[۶] (وی‌سی‌دی[۷]) از ۱۹۹۴ به بازار آمده و نوعی دیسک با قابلیت ذخیرۀ یک ساعت فیلم است. دیسک‌های ویدئویی با چگالی بالا، که در ۱۹۹۵ به عموم عرضه شدند، قابلیت ذخیرۀ یک فیلم سینمایی کامل را دارند. در صنعت رایانه، استفاده از سی‌دی‌های پاک‌شو[۸] که می‌توان چندین‌بار آن‌ها را پاک و دوباره روی آن‌ها ضبط کرد، متداول است. این نوع سی‌دی با ترکیبی از کبالت[۹] و گادولینیم[۱۰] پوشیده می‌شود که قطبش[۱۱] نورِ رسیده به سی‌دی را تغییر می‌دهند. در دستگاه دیسک‌خوان، نوری که از دیسک بازتاب یافته است، از فیلترهای قطبنده[۱۲] می‌گذرد و تغییرات قطبش نور به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شود. در ۱۹۹۶، سی‌دی‌های چندلایه[۱۳]ای با ظرفیت ذخیره‌سازی بیشتر ابداع شدند. یک سی‌دی دولایه برای ذخیرۀ فیلم سینمایی دوساعته کافی است. امروزه سی‌دی‌های شانزده لایه نیز به‌راحتی خوانده می‌شوند. لوح فشرده در ۱۹۸۳ به بازار آمد.