رای اعتماد

رأی اعتماد (confidence vote)

در سیاست، به‌معنی به آزمون گذاشتن پشتیبانی قوۀ مقننه از دولت است. در نظام‌های سیاسی الگو گرفته از انگلستان، بر سر کار ماندن هر حکومتی در گرو پشتیبانی مجلس است. مخالفان دولت می‌توانند پیشنهاد رأی عدم اعتماد دهند؛ اگر مجلس چنین رأیی دهد، بر طبق عرف، دولت باید استعفا کند. در آلمان، رأی سازندۀ عدم اعتماد داده می‌شود، و به موجب آن از اکثر اعضای مجلس خواسته می‌شود که به یک رهبر دیگر قوۀ مجریه (یا صدر اعظم) رأی توافق دهند. در ایران نیز رویۀ اخذ رأی اعتماد به هیئت وزیران همواره وجود داشته است. در اوایل مشروطیت تا ۱۳۳۲ش روش عمومی این بود که مجلس ابتدا به شخص به‌عنوان نخست‌وزیر رأی تمایل می‌داد و سپس پادشاه او را منصوب می‌کرد. لکن از آن سال به بعد، پادشاه طبق قانون اساسی وقت نخست‌وزیر را منصوب می‌کرد و او برای اخذ رأی اعتماد به مجلس مراجعه می‌نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این رویه جاری بود. تا ۱۳۶۸ش که قانون اساسی اصلاح شد و پست نخست‌وزیری از دستگاه اجرایی حذف شد، رئیس‌جمهور با آرای عمومی انتخاب می‌شود و نیازی به اخذ رأی اعتماد ندارد، لکن رهبری، انتصاب او را به این سمت تنفیذ می‌کند. معذلک هیئت وزیران به مجلس معرفی می‌شوند و قبل از شروع به‌کار از مجلس رأی اعتماد می‌گیرند.

 

---