حفاظت از طبیعت
حفاظت از طبیعت (conservation)
در علوم زیستی، اقدام برای حفظ طبیعت و حراست از آن، معمولاً در برابر آلودگی، بهره‌برداری بی‌رویّه و افراطی، و سایر جنبه‌های زیان‌بار فعالیت انسانی. در اواخر دهۀ ۱۹۸۰، جهان شاهد افزایش پردامنۀ نگرانی همگانی برای محیط زیست بود. این نگرانی خود را به‌شکل عضویت در گروه‌های حافظ محیط زیست، مانند دوستداران زمین[۱]، صلح سبز[۲]، و باشگاه سیِرا[۳] در ایالات متحده نشان داد. این گروه‌ها ناگهان سربرآوردند و جنبش سبز[۴] را به نیرویی سیاسی با قدرتی روزافزون بدل کردند. در سطح جهانی، مهم‌ترین مسائل در این زمینه عبارت‌اند از تحلیل لایۀ ازون براثر عمل ترکیب‌های کلروفلوئورو کربن[۵] (سی‌اِف‌سی‌ها)، تراکم دی‌اکسید کربن در جوّ ـ که آن را عامل تشدید اثر گلخانه‌ای می‌دانند ـ و جنگل‌زدایی[۶]. برای جلوگیری از نابودی گونه‌های درمعرض خطر در یک ناحیه و پیشگیری از انقراض آن‌ها ممکن است نیاز به محافظت از محیط زیست باشد. اما محافظت از زیستگاه‌های خاص هم مهم است. ازدست‌رفتن زیستگاه علت اصلی کاهش پردامنۀ تنوع زیستی و تندشدن آهنگ انقراض گونه‌ها در کرۀ زمین است. نگرانی برای ازدست‌رفتن گونه‌ها و تنوع زیستی بی‌سبب نیست، زیرا موجودات زنده از راه‌های گوناگون در بهداشت، تشکیل ثروت و فراهم‌‌آمدن رضایت‌خاطر انسان نقش دارند. آدمی غالباً از بودن در محیط زیست طبیعی لذت می‌برد و ازدست‌رفتن آن مایۀ تأسف است. این فقدان به‌خصوص برای کسانی بارزتر است که قسمت عمدۀ زندگی‌شان را در شهرها می‌گذرانند و از دیدار طبیعت برون‌شهری آرامش‌خاطر می‌یابند و لذت می‌برند. فرهنگ‌های بشری ممکن است برای بقا و حفظ ثبات جامعه به محیط زیست طبیعی وابسته باشند. این امر به‌خصوص در جامعۀ کشورهای در حال توسعه صادق است. پیشروی کویر به نواحی خشک پیرامون صحرای افریقا[۷] احتمالاً در ناآرامی جوامع برخی از کشورهای آن ناحیه نقش داشته است. ضرورت محافظت از محیط زیست، دلایل اقتصادی نیز دارد. هنوز همۀ مواد شیمیایی مفید در موجودات زندۀ روی زمین شناخته شده نیستند و احتمالاً مواد شیمیایی بسیاری هنوز کشف نشده‌اند که می‌توانند به داروهایی مؤثر و مهم تبدیل شوند.