شواردنادزه، ادوارد (۱۹۲۸ـ۲۰۱۴)
شِوارْدْنادْزِه، ادوارد (۱۹۲۸ـ۲۰۱۴)(Shevardnadze, Edvard)
سیاستمدار گرجی. از ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ وزیر امور خارجۀ شوروی و از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ رئیس دولت گرجستان بود. از حامیان میخائیل گورباچف، از ۱۹۹۷ دبیر اول حزب کمونیست گرجستان، و از هواداران اصلاحات اقتصادی بود. در ۱۹۸۵، به عضویت دفتر سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی درآمد و برای تنش‌زدایی و خلع سلاح فعالیت کرد. در ژوئیۀ ۱۹۹۱، از حزب کمونیست شوروی کناره گرفت و، همراه دیگر اصلاح‌طلبان و دموکرات‌های برجسته، جنبش اصلاحات دموکراتیک[۱] را پی‌ریخت. در مارس ۱۹۹۲، به ریاست شورای نظامی حاکم گرجستان و در اکتبر به مقام سخنگویی پارلمان (معادل رئیس‌جمهور) انتخاب شد. در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۸ از سوء‌قصدهایی نافرجام جان به در برد، و در سال ۲۰۰۰ برای دومین‌بار به ریاست‌جمهوری رسید. در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۰، در اعتراض به آنچه پاگرفتن استبداد در اتحاد جماهیر شوروی می‌دانست، از مقام وزارت امور خارجه استعفا کرد. درپی کودتای ناموفق اوت ۱۹۹۱ بر ضد گورباچف، که طی آن او در کنار بوریس یلتسین در برابر کودتاچیان ایستاد، و انحلال حزب کمونیست اتحاد شوروی، حزب اصلاح دموکراتیک[۲]، او به‌عنوان اصلی‌ترین نیرو در عرصۀ جدید سیاست روسیه و اتحاد شوروی سر برآورد. شواردنادزه پیشنهاد گورباچف را برای پیوستن به شورای امنیت دورۀ پس از کودتا رد کرد، اما بعد پذیرفت که به شورای مشورتی گورباچف بپیوندد. در مارس ۱۹۹۲، درپی سرنگونی زویاد گامساخوردیا[۳]، به ریاست شورای دولتی حاکم بر گرجستان رسید و در نخستین انتخابات پارلمان در اکتبر با به‌دست آوردن ۹۰ درصد آرا به مقام سخنگویی پارلمان انتخاب شد. شواردنادزه ادارۀ کشوری را به‌دست گرفت که گرفتار جنگ داخلی مستمر و جنبش جدایی‌طلبان ابخازستان بود. او با بی‌میلی برای دریافت کمک نظامی لازم برای سرکوب شورشیان به روسیه روی آورد و کوشید که گروه‌های شبه‌نظامی غیردولتی را منحل کند. وی در نوامبر ۱۹۹۵ با رأی مستقیم مردم به ریاست قوۀ مجریۀ گرجستان انتخاب شد. او در منطقۀ ماماتی لانچخوتسکی[۴] در گرجستان چشم به جهان گشود و در مدرسۀ حزبی کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست گرجستان و مؤسسۀ عالی تربیت معلم کوتائیسی تحصیل کرد.