فرصت یکسان
فُرصت یکسان (equal opportunity)
اصطلاحی بهکار رفته دربارۀ آموزههای حقوقی و روشهای عملی گوناگونی که برای جلوگیری از اعمال تبعیض در زمینۀ استخدام، تحصیل، و مسکن وجود دارند. معنای این اصطلاح در مزر میان دو مفهوم مغایر از برابری شکل گرفته است: برابری فرصتها[۱] و برابری نتایج[۲]. برابری فرصتها، که عمدتاً در آن مناقشهای نیست، به این معناست که اشخاص باید برای رقابت با یکدیگر، عملیکردن شایستگیهای خود، و دستیابی به موفقیت براساس این شایستگیها فرصت برابر داشته باشند بیآنکه نژاد، جنسیت، یا ویژگی ثابت دیگرشان مانعی در راه آنان ایجاد کند. اما برابری نتایج به این نکته اشاره دارد که اعضای گروههایی که در طول تاریخ قربانی تبعیضات فردی و اجتماعی بودهاند دچار موقعیت اجتماعی، تحصیلی و اقتصادی تبعیضآمیزی هستند که مانع از برابری راستین فرصتها میشود. از همینرو، تلاش صرف برای برطرفکردن موانع تبعیضآمیز عمدی کافی نیست. البته منتقدان میگویند که برابری نتایج چیزی جز اقدام برای تأمین شغل، محل تحصیل و مسکن صرفاً براساس عضویت شخص در گروه حامیاش و با تناسب مستقیم یا تعداد اعضای آن گروه در کل جامعه و بدون توجه به شایستگیهای فردی نیست. هیچیک از این دو دیدگاه کاملاً حاکم نشده است. فرصت یکسان در چارچوب تلاشهایی تکوینیافته که برای آشتیدادن مؤثر و عملی این دو دیدگاه متعارض صورت گرفته است.