فنلون، فرانسوا (۱۶۵۱ـ۱۷۱۵)

فِنِلون، فرانسوا (۱۶۵۱ـ۱۷۱۵)(Fénelon, François)

فرانسوا فِنِلون François Fénelon
زادروز	1651م
درگذشت	1715م
ملیت	فرانسوی
تحصیلات و محل تحصیل	مدرسۀ الهیات «سن‌سولیپس» پاریس
شغل و تخصص اصلی	سراسقف و نویسنده
آثار	رساله در وجود خدا (1718)؛ شکل و شیوه‌های حکومت
گروه مقاله	ادیان و فرقه‌های غیراسلام

سراسقف و نویسندۀ فرانسوی. در ۱۶۸۹ لوئی چهاردهم او را به تربیت نوه‌اش دوک بورگونی گمارد، سپس سراسقف کامبره و درگیر مناقشه بر سر مشرب تسلیم و ترک نفس شد. او در «شاتو دوفنلون» واقع در پریگور به‌دنیا آمد و در مدرسۀ الهیات «سن‌سولیپس» پاریس تحصیل کرد. در ۱۶۷۵ به کسوت روحانی درآمد و در ۱۶۷۸ به مدیریت «نوول کاتولیک» منصوب شد که بنیادی بود در پاریس برای زنانی که از مذهب پروتستان به مذهب کاتولیک می‌پیوستند. پس از الغای فرمان نانت در ۱۶۸۵، با هیئت مُبلّغی به نزد پروتستان‌های پواتو و سنتونژ رفت. در ۱۶۹۴ به صومعه «سن والری» فرستاده شد. در بحث مسلک تسلیم و ترک نفس، جانب مادام گیون را گرفت که دوبار به‌اتهام طرفداری از آرای افراطی مولینوس به زندان افتاده بود. فنلون تا جایی‌که حمله به گیون جنبۀ شخصی داشت از او دفاع کرد و به‌همین سبب درگیر مجادله‌ای طولانی و خصومت‌آمیز با بوسوئه شد که پیش از آن دوستانه‌ترین رابطه را با او داشت. بوسوئه کتاب آموزش حالات دعا را منتشر کرد و فنلون به آرمان مادام گیون گرایید و در توضیح گفته‌های قدیسان دربارۀ زندگی درونی (۱۶۹۷) از عقاید او دفاع کرد. کتاب او به‌خلاف توافق دو روحانی و گویا بدون اطلاع نویسنده منتشر شد و بین آنان جدایی دائمی انداخت. پس از تأخیری که در طی آن مجادله بالاتر گرفت، پاپ با فشار لوئی چهاردهم در ۱۶۹۹ گفته‌های قدیسان را محکوم کرد و فنلون، بنا بر ‌نظر اعلام‌شدۀ خود دربارۀ حجیت پاپ، تصمیم او را محترمانه پذیرفت. پاپ اینوسان/اینوکنتیوس قضیه را در این جمله خلاصه کرد: «گناه فنلون عشق بیش از اندازه به خداست و گناه بوسوئه بی‌محبتی بیش از حد به همنوعش». شاه به فنلون فرمان گوشه‌گیری در کامبره داد و او واپسین سال‌های زندگی‌اش را به ارشاد مذهبی در حوزۀ اسقفی‌اش گذراند. آخرین مناقشۀ او با یانسنی‌ها بود که سخت با آنان مخالفت می‌‌ورزید. رساله در وجود خدا (۱۷۱۸)؛ شکل و شیوه‌های حکومت (در طرفداری از محدودیت اختیارات شاه) و ارشاد وجدان شاه (۱۷۱۱)؛ نامه به فرهنگستان (۱۷۱۶)؛ گفت‌وگوهایی دربارۀ سخنوری (۱۶۹۰)، حکایات (۱۶۹۹)؛ گفت‌وگوی مردگان (۱۶۹۹) وسرگذشت تلماک (۱۶۹۹، ترجمۀ فارسی، ۱۳۰۴ و ۱۳۰۹ق) از دیگر آثار برجستۀ اوست. اثر اخیر داستانی آموزشی به‌شیوۀ گفت‌وگوست که فنلون آن را برای شاگرد شاهزاده‌اش نوشت و آمیزه‌ای از تعالیم اخلاقی و دروسی دربارۀ اساطیر و اعصار یونانی است. همچنین هجوی سیاسی در مورد لوئی چهاردهم دارد که از انتشار آن سخت به‌خشم آمد.

 

---