جشنواره فیلم فجر

Fajr International Film Festival

جشنواره‌ای سینمایی که از سال ۱۳۶۱ تاکنون، معمولاً در دهه‌ی فجر (اواسط بهمن) هر ساله در تهران برگزار می‌شود. تاکنون 40 دوره‌ی جشنواره (تا پایان آذر 1401) برگزار شده ‌است.

این جشنواره توسط بنیاد سینمایی فارابی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود. تا سال ۱۳۷۴ فقط به تولیدات سالانه‌ی سینمای ایران می‌پرداخت. از سال ۱۳۷۴ به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود و علاوه بر سینمای ایران، در بخش بین‌الملل به بررسی فیلم‌هایی از سینمای جهان می‌پردازد. در بخش‌های رقابتی این جشنواره، شرکت‌کنندگان برای کسب جایزه‌ی مخصوص که «سیمرغ بلورین» نام دارد با هم رقابت می‌کنند. دیپلم افتخار و لوح زرین از دیگر جوایز این جشنواره می‌باشند. طی سالیان اخیر مسابقه‌های سینمای مستند و فیلم کوتاه نیز به بخش سینمای ایران اضافه شده ‌است.

در ابتدای این جشنواره (افتتاحیه) آیین بزرگداشت یک هنرمند برگزار می‌گردد و در انتها (اختتامیه) هم جوایز ویژه و مردمی به فیلم انتخاب شده با رای مردم داده می‌شود. در بخش جوایز جشنواره از دوره‌ی پنجم به برندگان «لوح زرین» اهدا شد و عنوان «سیمرغ» از هفتمین دوره‌ی جشنواره مطرح گردید. در حال حاضر «دیپلم افتخار» دیگر جایزه‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر است.

بخش‌های جشنواره

این جشنواره در دو بخش سینمای ایران و جهان فعالیت می‌کند که هر کدام به دسته‌بندی دیگری تقسیم می‌شوند.

بخش سینمای ایران: سودای سیمرغ (مسابقه‌ی سینمای ایران)، نگاه نو (فیلم‌های اول)، سینما حقیقت (آثار مستند سینمایی)، هنر و تجربه (تجربه‌ی اول)، انیمیشن (این بخش از دوره سی و چهارم یعنی سال ۱۳۹۴ به بعد اضافه گردیده)

بخش سینمای جهان: جام جهان‌نما، سینما سعادت، جشنواره‌ی جشنواره‌ها، نمایش‌های ویژه، جلوه‌گاه شرق

در سال ۱۳۹۳ بخش بین‌الملل جشنواره جدا شده و به صورت مستقل برگزار می گردد.

جوایز

بخش سینمای ایران: بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین فیلم‌برداری، بهترین تدوین، بهترین موسیقی متن، بهترین چهره‌پردازی، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین صدابرداری، بهترین صداگذاری، بهترین طراحی صحنه، بهترین طراحی لباس، بهترین جلوه‌های ویژه‌ی میدانی، بهترین جلوه‌های بصری، سیمرغ زرین بهترین فیلم با نگاه ملی، جایزه‌ی ویژه‌ی هیات داوران، سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران

بخش سینمای جهان (بین‌الملل): سیمرغ زرین بهترین فیلم، سیمرغ سیمین بهترین کارگردانی، سیمرغ سیمین بهترین فیلم آسیایی، سیمرغ سیمین بهترین کارگردانی آسیایی، سیمرغ سیمین بهترین فیلم‌نامه، سیمرغ سیمین بهترین بازیگر مرد، سیمرغ سیمین بهترین بازیگر زن، سیمرغ سیمین بهترین فیلم کوتاه، سیمرغ سیمین جایزه‌ی ویژه‌ی هایت داوران، جایزه‌ی نتپک، جایزه‌ی محمد امین (ع)، جایزه‌ی بین‌المذاهب

در این بخش به بهترین فیلم، سیمرغ بلورین اهدا می‌شود.

آمار اشخاص رکورددار سینمای ایران

بهترین فیلم: ابراهیم حاتمی‌کیا- ۵ بار

کارگردانی: مجید مجیدی- ۴ بار

فیلم‌نامه: کامبوزیا پرتوی- ۴ بار

فیلم‌برداری: محمود کلاری- ۴ بار

تدوین: بهرام دهقانی- ۵ بار

صداگذاری: محمدرضا دلپاک- ۱۰ بار

صدابرداری: جهانگیر میرشکاری- ۵ بار

موسیقی: مجید انتظامی، محمدرضا علیقلی و حسین علیزاده- هر کدام ۴ بار

طراح صحنه و لباس: امیر اثباتی و ایرج رامین‌فر- هر کدام ۴ بار

طراح چهره‌پردازی: عبدالله اسکندری و سعید ملکان- هر کدام ۶ بار

جلوه‌های ویژه: محسن روزبهانی- ۹ بار

بازیگر نقش اول زن: فاطمه معتمد آریا، لیلا حاتمی، پروانه معصومی، هدیه تهرانی، باران کوثری، هنگامه قاضیانی و مریلا زارعی- هر کدام ۲ بار

بازیگر نقش اول مرد: پرویز پرستویی- ۴ بار

بازیگر نقش مکمل زن: نیکو خردمند، فاطمه معتمد آریا، مهتاب نصیرپور ، شبنم مقدمی و سحر دولتشاهی- هر کدام ۲ بار

بازیگر نقش مکمل مرد: سعید پورصمیمی- ۳ بار

بهترین عکس: جواد جلالی- ۳ بار

بیشترین جایزه‌ی ویژه هیات داوران: عباس کیارستمی و هومن سیدی- هر کدام ۲ بار

بهترین فیلم از نگاه تماشاگران: ابراهیم حاتمی‌کیا، کمال تبریزی و اصغر فرهادی- هر کدام ۳ بار

همچنین در تمام ادوار جشنواره، آژانس شیشه‌ای (به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا- 1376) با دریافت 9 سیمرغ رکورددار دریافت بیشترین سیمرغ در میان فیلم‌هاست

دبیران جشنواره

اولین دوره: حسین وخشوری

دوره‌ی دوم: نامی اعلام نشد.

دوره‌های سوم تا دوازدهم: سید محمد بهشتی شیرازی

دوره‌های سیزدهم و چهاردهم: عزت‌اله ضرغامی

دوره‌های پانزدهم تا نوزدهم: سیف‌اله داد

دوره‌های بیستم و بیست و یکم: محمدمهدی عسگرپور

دوره‌های بیست و دوم تا بیست و پنجم: علیرضا رضاداد

دوره‌های بیست ششم و بیست و هفتم: مجید شاه‌حسینی

دوره‌های بیست و هشتم و بیست و نهم: مهدی مسعودشاهی

دوره‌ی سی‌ام: محمد خزاعی

دوره‌ی سی و یکم: محمدرضا عباسیان

دوره‌های سی و دوم و سی و سوم: علیرضا رضاداد

دوره‌های سی و چهارم و سی و پنجم: محمد حیدری

دوره‌های سی و ششم، سی و هفتم و سی و هشتم: ابراهیم داروغه‌زاده

دوره‌ی سی و نهم: محمدمهدی طباطبایی‌نژاد

دوره‌ی چهلم: مسعود نقاش‌زاده

دوره‌های جشنواره