قحطی
قحطی (famine)
کمبود شدید مواد غذایی که بخش عظیمی از افراد یک جامعه با آن مواجه شوند. بنابر گزارشِ سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد[۱] (اکتبر ۱۹۹۹)، در حالی‌که در نیمۀ نخستِ دهۀ ۱۹۹۰ حدود ۴۰۰میلیون نفر در کشورهای در حال توسعه[۲] محروم از مواد غذاییِ کافی بودند، در ۱۹۹۹ جمعیت گرسنگان در کشورهای فقیر به ۷۹۰میلیون نفر و در کشورهای غنی به ۳۴میلیون نفر رسید. بنابر نظریۀ کمبودِ مواد غذاییِ قابل دسترس[۳]، قحطی از ناکافی بودنِ منابعِ غذایی ناشی می‌شود، اما براساس یکی از نظریه‌های جدیدتر، قحطی زمانی رخ می‌دهد که برای گروهی در جامعه فرصت مناسبی فراهم نمی‌آید تا کار یا دارایی خود را با مواد غذایی مبادله کنند. بیشترِ مؤسسه‌های امدادرسانی به قحطی‌زدگان در مغرب‌زمین، نظیر صلیب سرخ بین‌المللی[۴]، درصددِ تأمینِ مواد غذایی یا افزایش تولید در این مناطق برمی‌آیند، بی‌آن‌که در سیاست آن‌ها دخالتی کنند. صِحتِ نظریۀ کمبود مواد غذایی قابل دسترس در دهۀ ۱۹۸۰ با تردید مواجه شد. افت محصول الزاماً به قحطی نمی‌انجامد؛ در برخی از مناطق قحطی‌زده، منابع غذایی کافی نیز موجود و به راحتی در دسترس بوده است. مثلاً، در ۱۹۹۰، نیروی هوایی اتیوپی انبار غله‌ای را در یک منطقه شورشی بمباران کرد. در ۱۹۹۹، یک‌سوم از جمعیت بخش جنوبی صحرای افریقا، با کم‌غذایی[۵] مواجه بودند. به گزارش سازمان ملل، کشورهای چین و هند بیشترین آمار مبتلایان به نارسایی غذایی[۶] را دارند (به ترتیب ۲۰۴ و ۱۶۴میلیون نفر)، اما از ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۷، نسبت مبتلایان به نارسایی غذایی در هند از ۳۸ درصد به ۲۲ درصد و در چین از ۳۰ درصد به ۱۳ درصد کاهش یافت. بیشترین مبتلایان به کم‌غذایی را مردمان کرۀ شمالی و مغولستان و افریقای مرکزی، با حدود ۵۰ درصد از کل جمعیتِ این کشورها، تشکیل می‌دهند.