فانگ لیجی

فانْگ لیجی (۱۹۳۶)(Fang Lizhi)

فانْگ ليجي

ناراضی سیاسی و اخترفیزیک‌دان چینی. هوادار حقوق بشر و کثرت‌گرایی سیاسی بود و دانشجویانش را برای مبارزه به نفع مردم‌سالاری تشویق می‌کرد. پس از آن‌که ارتش سرخ دانشجویان تظاهرکننده در میدان تیانانمن پکن را در ژوئن ۱۹۸۹ قتل‌عام کرد، فانگ و همسرش به سفارت ایالات متحده در پکن پناهنده شدند تا آن‌که در ژوئن ۱۹۹۰ رسماً اجازه یافتند چین را ترک کنند. فانگ پس از ترک چین در ۱۹۹۰، مقامی پژوهشی را در دانشگاه کیمبریج انگلستان به‌دست آورد، اما سپس به امریکا رفت و همچنان در آن کشور در مقام یک ناراضی تبعیدیِ معروف باقی ماند. در گوانگجو (کانتون) چشم به‌جهان گشود. از ۱۹۷۸ در مقام استاد فیزیک در مؤسسۀ علوم و فناوری هفی، در استان آنهوئی به‌کار مشغول شد و از ۱۹۸۴ مقام معاونت دانشگاه را بر‌عهده گرفت. در میانۀ دهۀ ۱۹۸۰ به منتقد جدّی حزب کمونیست چین در زمینۀ سرکوب کثرت‌گرایی سیاسی، مردم‌سالاری و حقوق بشر معروف شد و با الهام از نام آندری ساخاروف، ناراضی روس، ساخاروف چین لقب گرفت. فانگ در دسامبر ۱۹۸۶ شاگردانش را تشویق کرد که برای برگزاری انتخابات محلی راستین مبارزه کنند ولی این هواداری از مردم‌سالاری چندان گسترش یافت که از کنترل خارج شد و در ۱۹۸۷ به برکناری هو یائوبانگ، رهبر اصلاح‌طلب حزب کمونیست چین، و برکناری فانگ از مقام‌های دانشگاهی خود و از عضویت حزب کمونیست انجامید. با این حال، در مقام همکار پژوهشی رصدخانۀ نجومی پکن به کار مشغول شد. او به‌همراه همسرش، لی شوشیان، که از نظر گرایش‌های سیاسی فردی آزادمنش و دانشیار دانشکدۀ فیزیک دانشگاه پکن بود، از سوی رهبران حزب کمونیست چین متهم شدند که همچون دست سیاهی جنبش اعتراضی دانشجویانِ هوادار مردم‌سالاری را، که رژیم کمونیستی را به لرزه درآورد، از پشت صحنه هدایت می‌کنند.

 

---