روزه داری
روزه‌داری (fasting)
غذانخوردن داوطلبانه. ممکن است به‌منزلۀ آیین مذهبی، به نشانۀ عزاداری، به‌منظور اعتراض سیاسی (اعتصاب غذا) یا به‌سبب کاهش وزن صورت گیرد. در اغلب مذاهب، آیین روزه‌داری یا پرهیز از برخی از انواع غذاها یا نوشیدنی‌ها برقرار است. روزه‌داری تمرین انضباط فردی تلقی می‌شود و با کاستن از وابستگی به دنیای مادّی باعث افزایش هوشیاری معنوی می‌شود. در کلیسای کاتولیک روم، روزه‌داری یکی از آداب توبه و روشی برای نشان‌دادن پشیمانی از گناه است. چلّۀ روزه[۱] در مسیحیت بسیار رایج است و مسیحیان چهل روز، از چهارشنبۀ خاکستر[۲] تا یکشنبۀ عید پاک[۳]، روزه می‌گیرند. این چلّه یادآور ۴۰روزی است که مسیح (ع) در صحرا به‌سر برد. مسیحیانِ ارتُدوکس و کاتولیک معمولاً پیش از مراسم عشای ربانی[۴] روزه می‌گیرند. در جمعیت‌های رُهبانی، هر هفته منظماً روزه گرفته می‌شود. مسلمانان مؤمن در ماه رمضان از طلوع فجر تا غروب آفتاب از خوردن و نوشیدن پرهیز می‌کنند. یهودیان در یوم کیپور[۵] و پیش از بسیاری از اعیادشان روزه می‌گیرند. بسیاری از هندوهای مؤمن هم هر هفته یک روز را روزۀ کامل یا جزیی می‌گیرند. کسانی که با روش‌های طبیعی بیماری‌ها را درمان می‌کنند (طبیعت‌درمان‌گرها[۶])، برای دفع سموم از بدن یا دسترسی به انرژی‌ای که در حالت عادی دستگاه گوارش مصرف می‌کند و با هدف شفابخشی امساک را برای مدتی محدود تجویز می‌کنند. روزه‌داری به‌مدت طولانی ممکن است خطرناک باشد زیرا کبد برای تأمین انرژی بدن ذخایر چربی را می‌شکند. در این میان، انواعی از محصولات جانبیِ مضر به‌نام کتون‌ها[۷] آزاد می‌شوند که به بروز حالتی با نام کتوز[۸] می‌انجامند. این حالت سه روز پس از روزه‌داری مداوم ایجاد می‌شود. در مراحل اولیۀ کتوز، هوای بازدم فرد بوی میوۀ گندیده می‌دهد. سایر علایم عبارت‌اند از تهوع، استفراغ، احساس خستگی[۹]، سرگیجه[۱۰]، افسردگی شدید، و تحریک‌پذیری. در نهایت، ماهیچه‌ها و سایر بافت‌ها تحلیل می‌روند و مرگ فرامی‌رسد. انسان بدون آب و غذا بیش از هشت روز زنده نمی‌ماند، ولی با نوشیدن آب می‌تواند ۳۰ تا ۴۰ روز یا بیشتر به زندگی ادامه دهد. گرسنگی طولانی‌مدت باعث لاغری و افت دمای بدن می‌شود. در این حالت، ابتدا بافت‌های چربی و بعد ماهیچه‌ها تحلیل می‌روند. اگر بدن گرم نگه‌داشته شود و فعالیت در حداقلِ ممکن باشد، سرعت تحلیل‌رفتن بافت‌ها کمتر خواهد بود. میل شدید به غذا پس از چند روز اول کاهش می‌یابد و حالت سستی در فرد ایجاد می‌شود. توسل به روزه‌داری برای حصول اطمینان از دستیابی به اهداف سیاسی امری شایع است، مثلاً، در اوایل قرن ۲۰، طرفداران حق رأی برای زنان در انگلستان از این روش استفاده می‌کردند. در این مورد و بسیاری از موارد دیگر، به زور به افراد غذا داده شده است، ولی گاه کسانی که اعتصاب غذا می‌کنند، فوت می‌شوند. روزه‌داری در ماه رمضان یکی از فروع دین اسلام است و علاوه‌بر این‌که موجب تقویت اراده و کاهش وابستگی به امیال و غرایز است، باعث احساس هم‌دردی با کسانی می‌شود که غذای کافی برای خوردن ندارند. در آموزش‌های اسلامی به نقش روزه‌داری در سلامت جسمی و بهداشت روانی آدمی نیز اشاره شده و از پیامبر اسلام (ص) نقل شده است که: «صوموا تَصِحّوا» یعنی روزه بگیرید تا سالم شوید. امروزه منافع زیادی به‌لحاظ بهداشتی برای روزه‌داری برشمرده‌اند که کاهش چربی‌های اضافی بدن از آن جمله است. اما غرض نهایی از روزه‌داری در قرآن افزایش مراتب تقوا معرفی شده است (بقره، ۱۸۳). از نظر اسلام روزه‌داری در دو روز متوالی، به‌طور بی‌وقفه، جایز نیست و روزه‌دار باید در پایان روز افطار کند. علاوه‌بر روزۀ واجب ماه رمضان، روزه‌های مستحبی زیادی نیز در اسلام وجود دارد که مسلمانان مؤمن معمولاً در این روزها یا برخی از آن‌ها نیز روزه می‌گیرند. کسی که روزه به هر علت ضرری برای او داشته باشد، روزه‌گرفتن از نظر اسلام بر او جایز نیست.