پر

پَر (feather)

پَر

پَر

برآمدگی سخت و محکم لایۀ خارجی پوست پرندگان، حاصل از پروتئینی با نام کراتین. پرها عایقی برای پرنده ایجاد می‌کنند و به کار پرواز می‌آیند. پرها انواع گوناگون دارند که عبارت‌اند از شاه‌پرهای روی بال‌ها و دم، کرک‌پرها برای نگهداری حرارت بدن، و رشته‌پرها (پوش پرها) که سطح بدن را می‌پوشانند. رنگ‌آمیزی پرها اغلب برای استتار یا رفتارآمیزشی و سایر نمایش‌ها اهمیت دارد. پرها سالی یک‌بار تعویض می‌شوند. از نظر تعداد پرها تفاوت فاحشی بین گونه‌ها وجود دارد. مثلاً، قویِ سوت‌زن بالغ بر ۲۵هزار پوش‌پر دارد، در حالی‌‌که پوش‌پرهای مرغ مگس‌خوارِ گردن قرمز کمتر از ۹۵۰ عدد است. پرها معمولاً از دوقسمت اصلی محور و ریش‌ها تشکیل می‌شوند. محور خود دو قسمت دارد؛ یکی خامه که برهنه و توخالی است، و دیگری ساقۀ توپر اصلی که ریش‌ها به آن می‌چسبند. خامه درون پوست قرار می‌گیرد و در قاعده سوراخی دارد که در طول رشدِ پر مواد غذایی از آن‌ عبور می‌کنند. ریش‌ها که پهنه را می‌سازند، برگی شکل‌اند، در انتها باریک می‌شوند، و هر کدام از مجموعه‌ای رشته‌های بیرون زده با نام ریشک‌ها نگهداری می‌کنند؛ به‌‌طوری که هر ریش شبیه یک پر کوچک است. ریش‌های مجاور را قلاب‌های روی آن‌ها به یکدیگر وصل می‌کند. بسیاری از پرها پرچه یا ساقۀ دوم هم دارند که از سطح زیرین بیرون می‌زند. در این محل خامه به ساقه اصلی تبدیل می‌شود. پرچه معمولاً کوچک است، امّا در برخی پرندگان، مثل شترمرغ‌ها، به‌اندازۀ ساقۀ اصلی است.