راه حل نهایی
راه حلّ نهایی (final solution)
اصطلاحی که نازیها آن را برای توصیف راهکارهای مورد نظرشان برای حل مسئلۀ یهودیان (و برخی گروههای قومی دیگر) پیش از جنگ جهانی دوم و درخلال آن در هولوکاست[۱] بهکار میبردند. این اصطلاح از گفتۀ هاینریش هیملر[۲]، فرماندۀ اساس، در مه ۱۹۴۱ خطاب به رودولف هوس[۳]، فرماندۀ اردوگاه کار اجباری آوشویتس، نشأت گرفت؛ گفتۀ هیملر مبنی بر این بود که هیتلر فرمان «راهحل نهایی مسئلۀ یهود» را صادر کرده است. نازیها با تشکیل جوخههای مرگ و تأسیس اردوگاههای مرگ، ازجمله آوشویتس[۴]، سوبیبور[۵]، تربلینکا[۶]، و مایدانک[۷] در لهستان[۸] یهودیان را از همۀ سرزمینهای تحت اشغال آلمان در اروپا با کشتی به این اردوگاهها آوردند و با گاز یا به ضرب گلوله بهقتل رساندند. تعداد کشتهها را با بیدقتی تخمین زدند؛ از اینرو، هرگز نمیتوان به آمار دقیقی از مجموع کشتهشدگان این اردوگاهها دست یافت.