فیتزجرالد، جورج فرانسیس (۱۸۵۱ـ۱۹۰۱)

فیتْزجِرالد، جورج فرانسیس (۱۸۵۱ـ۱۹۰۱)(Fitzgerald, George Francis)

فیزیک‌دان ایرلندی. به‌سبب فعالیتش در زمینۀ الکترومغناطیس شهرت دارد. نخستین بار یکی از راه‌های انتشار امواج رادیویی را مطرح کرد که ساخت تلگراف بی‌سیم را مُیَسّر ساخت. در ۱۸۹۲، با فرض این‌که اجسام متحرک در اثیر، با افزایش سرعت منقبض می‌شوند توانست نتایج غیرعادی آزمایش مایکلسون‌ـ‌مورلی را توضیح دهد. این اثر، که از آن زمان به‌بعد، انقباض فیتزجرالد‌ـ‌لورنتس نام گرفت، در نظریۀ نسبیت خاص آلبرت اینشتین به‌صورت کامل بسط داده شد. فیتزجرالد در دوبلین زاده شد و در ترینیتی کالج همان‌جا درس خواند و از ۱۸۸۸ به‌بعد، استاد فلسفۀ طبیعی و تجربی در این کالج شد. پیش‌بینی کرد که لازم است جریان برقی که به‌سرعت در حال نوسان (یا متناوب) است، امواج الکترومغناطیسی از خود تابش کند. در اواخر دهۀ ۱۸۸۰، هاینریش هرتز با آزمایش‌های اولیه‌اش درستی این پیش‌بینی را اثبات کرد. فیتزجرالد نیز نظر جامعۀ علمی بریتانیا را به کشف هرتز معطوف کرد. فیتزجرالد با بررسی نتیجۀ آزمایش مایکلسون‌ـ مورلی و از سوی دیگر، با بررسی بی‌نتیجه‌بودن این آزمایش، رابطۀ ریاضی ساده‌ای به‌دست آورد که اثرگذاری سرعت را بر ابعاد فیزیکی نشان می‌دهد. در ۱۸۹۵، فیزیک‌دان هلندی، هندریک لورنتس، نیز مستقلاً به نتیجۀ مشابهی دست‌یافت. در ۱۹۰۵، فرضیۀ انقباض طول در نظریۀ نسبیت خاص اینشتین ادغام، و به‌صورت متفاوتی تعبیر شد.

 

---