فوکویی، کنیچی (۱۹۱۸ـ۱۹۹۸)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Fukui, Kenichi)

فوکویی، کِنیچی (۱۹۱۸ـ۱۹۹۸)(Fukui, Kenichi)

فوکويي، کِنيچي
کِنیچی فوکویی
Kenichi Fukui
زادروز نارا 1918م
درگذشت 1998م
ملیت ژاپنی
تحصیلات و محل تحصیل دکتری مهندسی از دانشگاه کیوتو
شغل و تخصص اصلی شیمی‌دان
گروه مقاله شیمی و بیوشیمی
جوایز و افتخارات برندۀ جایزۀ نوبل شیمی (1981)

شیمی‌دان ژاپنی، و متخصصِ شیمیِ صنعتی. نظریۀ اوربیتال مرزی[۱] را عرضه کرد. این نظریه تغییرات اوربیتال‌های مولکولی[۲] یا آرایش الکترون‌ها در اطراف هسته[۳] را ضمن واکنش‌های شیمیایی پیش‌بینی می‌کند (← اربیتال_اتمی). در ۱۹۸۱، مشترکاً با رولد هافمن[۴] برندۀ جایزۀ نوبل شیمی شد. فوکویی واکنش‌هایی را که رادیکال‌های متیل[۵] در آن‌ها نقش دارند برهم‌کنش بین دو اوربیتال الکترونی[۶] از مولکول‌های واکنش‌دهنده قلمداد کرد. او آن‌ها را اوربیتال‌های مرزی[۷] نامید و دریافت که تقارن اوربیتال‌های مرزی تا اندازه‌ای بر تعیین جهت واکنش شیمیایی مؤثر است. او یافته‌هایش را به زبان ریاضی بیان کرده بود و به‌همین سبب، ابتدا اهمیت یافته‌هایش نادیده گرفته شد و معاصرانش آن‌ها را مبهم یافتند، اما پس از چاپ کتابی از رابرت وودوارد[۸] و رولد هافمن، که در آن قواعد پایستگی تقارن اوربیتالی[۹] در واکنش‌های شیمیایی را خلاصه کرده بودند، دانشمندان به اهمیت نظریه‌های فوکویی پی‌بردند. این امر به استفاده از نظریۀ اوربیتال مرزی برای توجیه واکنش‌پذیری موادّ آلی انجامید و پیش‌درآمدی برای محاسبات پیچیدۀ رایانه‌ای شد. فوکویی در شهر نارا[۱۰]ی ژاپن زاده شد و شیمی صنعتی را در دانشگاه کیوتو[۱۱] آموخت. در جنگ جهانی دوم به کارهای صنعتی پرداخت و تکنسین آزمایشگاه سوختِ ارتش[۱۲] بود. در ۱۹۴۸، به دانشگاه کیوتو بازگشت و در مهندسی دانشنامۀ دکتری گرفت. از ۱۹۵۱ تا زمان بازنشستگی‌اش در ۱۹۸۲، در همین دانشگاه استاد شیمی فیزیک هیدروکربن، و از ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۴، رئیس انجمن شیمی ژاپن[۱۳] بود.

 

 



  1. frontier orbital theory
  2. molecular orbitals
  3. nucleus
  4. Roald Hoffmann
  5. methyl radicals
  6. electronic orbital
  7. frontier orbital
  8. Robert Woodward
  9. conservation of orbital symmetry
  10. Nara
  11. University of Kyoto
  12. Army Fuel Laboratory
  13. Japanese Chemical Society