خز (محیط زیست)
خَز (محیط زیست)(fur)
موی سطح بدن برخی از حیوانات. عایقی ممتاز است و از اینرو بهعنوان پوشاک بهکار گرفته شده است. اما، بسیاری از افراد به دلایل اخلاقی از کاربرد خَز برای پوشاک بهشدت انتقاد میکنند، زیرا روشهای پرورش یا به داماندازی حیوانات را غالباً بیرحمانه میدانند. پوست مینک[۱] (سمور خز)، پوست چینچیلا[۲] (پستاندار جوندۀ کوچکی در امریکای جنوبی)، و پوست سمور ازجملۀ گرانبهاترین خَزهای حیوانات بهشمار میآیند؛ خَز جانوران وحشی نسبت به خز جانوران پرورشی مرغوبتر است. خزی چون مینک از لایهای از موهای نرم، انبوه، و عایق بهنام لایۀ زیرخز و لایهای سطحی از موهای محافظ بلندتر و درخشان تشکیل میشود. از زمانهای پیش از تاریخ تاکنون خز بهعنوان پوشاک استفاده شده و از زمانهای دور با موقعیت اجتماعی و تجمّل ارتباط داشته است (مثلاً پوست قاقم را طبق سنت، اعضای خانوادۀ سلطنتی میپوشیدند) مگر در مورد برخی نژادها مانند اسکیموها. تجارت خز از امریکای شمالی نشأت گرفته، جایی که در اواخر قرن ۱۷ شرکت خلیج هودسُن[۳] تأسیس شد. مهمترین مراکز تجارت خز عبارتاند از نیویورک، لندن، سنپترزبورگ و کاستوریا[۴] واقع در یونان. واردات خز یا پوست گونههای در معرض انقراض که کنوانسیون تجارت بینالمللی[۵] گونههای در معرض خطر فهرست آنها را منتشر میکند (مانند پلنگ) ممنوع است. بسیاری از الیاف مصنوعی بهطور گسترده جایگزین خز شدهاند. در انگلیس تعداد مزارع پرورش مینک در ۱۹۹۷ به کمتر از ۲۰ واحد کاهش یافت.