گاما، تابش

گاما، تابش (gamma radiation)
تابش الکترومغناطیسی پرانرژی و بسیار پُر بسامد با ماهیتی مشابه پرتوهای ایکس، ولی با طول موج‌هایی کوتاه‌تر. این تابش یا از هسته‌های مواد پرتوزایی گسیل می‌شود که واپاشیده می‌شوند یا براثر برهم‌کُنش الکترون‌های پرانرژی و ماده پدید می‌آید. دانشمندان پرتوهای گامای کیهانی را هم شناسایی کرده‌اند که سرچشمۀ آن‌ها تپ‌اخترها، کهکشان‌های رادیویی، و اختروشهایند. با این همه، این پرتوها قادر به نفوذ به جوّ زمین نیستند. پرتوهای گاما فقط براثر برخورد مستقیم با اتم‌ها متوقف می‌شوند، و به همین سبب پرتوهای بسیار نافذی‌اند. با این همه، با استفاده از دیواره‌هایی سربی به ضخامت حدود چهار سانتی‌متر یا حفاظ‌های بتونی بسیار کلفت آن‌ها را متوقف می‌کنند. این پرتوها نسبت‌ به ذرات آلفا و بتا توان یونندگی کمتری دارند، ولی به‌سبب نفوذ عمیق به‌درون بافت‌هایی مثل مغز استخوان خطرناک‌اند. این تابش در میدان الکتریکی یا میدان مغناطیسی منحرف نمی‌شود. تابش گاما را برای نابودکردن باکتری‌ها و دیگر سازواره‌های میکروسکوپی، سترون‌سازی ابزارهای پزشکی، و تغییر ساختار مولکولی پلاستیک‌ها به‌منظور اصلاح خواص آن‌ها، مثلاً برای افزایش مقاومت آن‌ها در برابر گرما و سایش، به‌کار می‌برند.

 

---