گورگس، ویلیام (۱۸۵۴ـ۱۹۲۰)
گورگِس، ویلیام (۱۸۵۴ـ۱۹۲۰)(Gorgas, William)
پزشک ارتش امریکا. روشهایی برای جلوگیری از گسترش تب زرد[۱] ابداع کرد. اقدامات او درخلال جنگ اسپانیا و امریکا و پس از آن، درخصوص بهبود بهداشت[۲] و استفاده از قرنطینه برای جداسازی ناقلان بیماری، موجب ریشهکنی تب زرد در هاوانا[۳]ی کوبا شد.
بهبود بهداشت. گورگس تصمیم گرفت میزان مرگومیر ناشی از مالاریا[۴]، تب حصبه[۵]، اسهال خونی[۶]، و تب زرد در هاوانا را کاهش دهد. او مثل بسیاری دیگر از دانشمندان همعصرش عقیده داشت که این بیماریها ناشی از آلودگی با فضولاتاند و لذا، اقداماتی را جهت بهبود امکانات بهداشتی آغاز کرد. برخی از این اقدامات عبارت بودند از ساختن کانالهای فاضلاب، سیمانکردن کف اصطبلها، و جمعآوری زبالهها. درپی این اقدامات، تعداد بیماران مالاریا، حصبه، و اسهال خونی کاهش بسیار یافت. گورگس مشاهده کرد که مرگومیر در سربازان اسپانیایی یا مهاجران اسپانیایی، که پس از جنگ به کوبا آمده بودند، بیشتر است و دریافت که ساکنان بومی احتمالاً بهعلت ابتلا به عفونت در اوایل زندگی نسبت به بیماری مقاوم شدهاند. گورگس در شهر موبیل[۷] آلاباما[۸] زاده شد و در کالج پزشکی بیمارستان بلوو[۹] در نیویورک درس خواند. در مقام پزشک به ارتش امریکا پیوست و در ۱۸۹۸، هنگامیکه جنگ اسپانیا و امریکا تقریباً پایان یافته بود، در مقام افسر ارشد بهداشت به هاوانا اعزام شد. هنگامیکه گورگس در کوبا بود، والتر رید[۱۰]، یکی دیگر از پزشکان ارتش امریکا، دریافت که تب زرد را پشۀ انگل آئده اجیپتی[۱۱] منتقل میکند و عامل بیماریزا باید چند روز در بدن پشه تکامل یابد. زمانیکه گورگس از این موضوع آگاهی یافت، بیماران را در اتاقهایی قرار داد که پشه نمیتوانست به آنها وارد شود و برای مالکانی که در خانۀ آنها لارو پشه یافت میشد، جریمههایی وضع کرد. بدینترتیب، تب زرد را در هاوانا ریشهکن کرد. گورگس بار دیگر در ۱۹۰۴، در زمان ساخت کانال پاناما، با تب زرد به مبارزه پرداخت. او نتوانست بیماری را ریشهکن کند، ولی با اقدامات او تعداد بیماران بهشدت کاهش یافت. گورگس تا زمان مرگ بزرگترین متخصص مهار تب زرد شناخته میشد.