گرامشی، آنتونیو (۱۸۹۱ـ۱۹۳۷)
| آنتونیو گرامشی Antonio Gramsci | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۹۱م |
| درگذشت | ۱۹۳۷م |
| ملیت | ایتالیایی |
| شغل و تخصص اصلی | نظریه پرداز اجتماعی مارکسیست |
| شغل و تخصص های دیگر | سیاستمدار |
| آثار | یادداشت های زندان (۱۹۷۴) |
| گروه مقاله | جامعه شناسی |
گِرامْشی، آنْتونیو (۱۸۹۱ـ۱۹۳۷)(Gramsci, Antonio)
نظریه‌پرداز اجتماعی و مارکسیست ایتالیایی. کوشید نظریۀ اجتماعی و عمل سیاسی را به یگانگی برساند. به بنیادگذاری حزب کمونیست ایتالیا[۱] (۱۹۲۱) کمک کرد، نمایندۀ مجلس شد (۱۹۲۴) و در دوران موسولینی[۲]، به زندان افتاد (۱۹۲۶)؛ کتاب او با عنوان یادداشت‌های زندان[۳] (۱۹۷۴) پس از مرگش منتشر شد. گرامشی سیاست و ایدئولوژی را مستقل از زیر‌بنای اقتصادی می‌دانست و معتقد بود که طبقۀ حاکم نمی‌تواند سلطۀ خود را صرفاً با عوامل اقتصادی[۴] اعمال کند. به اعتقاد وی، طبقۀ کارگر می‌تواند با مبارزات سیاسی و فکری به آزادی دست یابد. با طرحِ مفهوم هژمونی (سلطه)[۵] استدلال می‌کرد که سلطۀ واقعی بر طبقات در جوامع سرمایه‌داری، بیشتر جنبۀ ایدئولوژیک و فرهنگی دارد تا جنبۀ مادی و جسمانی. اعضای طبقۀ کارگر فقط در صورتی فریبِ شعارهای بورژوازی[۶] را نمی‌خورند و می‌توانند آن را براندازند که به کمک روشنفکرانِ انقلابی به «فرهیختگی» دست یابند. رویکرد انسانی و اصلاح‌طلبانۀ وی به مارکسیسم، و به‌‌ویژه تأکیدش بر نیاز به براندازیِ ایدئولوژی بورژوایی، بر مارکسیست‌های اروپایی، که می‌کوشیدند از کمونیسم[۷] جبرگرایانه[۸] حاکم در شوروی فاصله بگیرند، تأثیر گذاشت.