علفزار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Grasslands)

علفزار (grasslands)

علفزار

نواحی‌ای که خشک‌تر از آن است که در آن جنگل بروید و مرطوب‌تر از آن است که به بیابان تبدیل شود. اکثر علفزارهای طبیعی نواحی معتدل (سبزه‌زارها، استپ‌ها، مرغزارها) در درونۀ قاره‌ها یافت می‌شوند. عمدتاً در تمام علفزارهای نواحی معتدل، تا همین اواخر، جانوران بزرگ به نحو فشرده‌ای می‌چریدند (زمانی بیش از ۶۰میلیون رأس گاو کوهان‌دار وحشی در جلگه‌های امریکای شمالی پرسه می‌زدند). زمستان‌های علفزارها سرد یا ملایم و تابستان‌های آن بسیار گرم است، که همین امر علفزارها را مستعد آتش‌سوزی می‌کند. علفزارهای معتدل دارای بارورترین خاک‌های جهان هستند، و نواحی وسیعی از آن به زمین‌های کشاورزی تبدیل شده است. برای درک اکولوژی علفزارها، بین علفزارهای طبیعی، نیمه‌طبیعی و انسان‌ساخته تمایز قائل می‌شویم. علفزارهای طبیعی از طریق تأثیر متقابل اقلیم، عوامل خاک، چرا و حریق شکل گرفته‌اند و کماکان حفظ می‌شوند. علفزارهای نیمه‌طبیعی را انسان‌ها به‌وجود آوردند و تغییر دادند، اما بذر این گیاهان افشانده نشده است. علفزارهای حاصل از پاک‌سازی بیشه‌ها و درختزارها در اروپای غربی نمونۀ خوبی از این نمونه‌هاست؛ اگر این نواحی به حال خود رها می‌شدند، به وضعیت جنگلی و درختزاری برمی‌گشتند. به این ترتیب، گیاهانی که اکنون با علفزار نیمه‌طبیعی پیوند دارند، قبل از آن که آدمی زیستگاهشان را ایجاد کند، در کجا حیات داشتند؟ تعداد کمی از کانون‌های علفزار طبیعی در عرض‌های جغرافیایی بالا، یا در خاک‌های تُنُک یا نابارور وجود داشت، در حالی که سایر گونه‌ها احتمالاً در فواصل و شکاف‌های داخل درختزارها، رشد می‌کردند. برخی علفزارهای نیمه‌طبیعی دارای گیاهانی (مجموعه گیاهی) بسیار متنوع‌اند و بنابراین از ارزش حفاظتی بالایی برخوردارند و به‌طور فعال تحت کنترل قرار دارند تا از تبدیل آن به درختزار و آسیب‌ رسیدن به تنوع گیاهی یاد شده، جلوگیری شود. اکثریت وسیع زیست تودۀ گیاهی، قارچی و بی‌مهره در علفزارهای مناطق معتدل، زیرزمینی است. در این‌جا، تودۀ فشردۀ ریشه‌ها را قارچ‌های هم‌زی می‌پوشانند، و همراه یکدیگر شبکۀ هم‌زیستی قارچ را با ریشۀ گیاه تشکیل می‌دهند. این روند منبع غذایی غنی‌ای برای تعداد بی‌شماری از بی‌مهرگان فراهم می‌آورد.