گرینلند
گرینلَنْد (Greenland)
(یا: گروئنلند؛ به زبان گرینلندی کالالیت نونات[۱]) بزرگترین جزیرۀ جهان، متعلق به دانمارک، بین اقیانوس اطلس شمالی و اقیانوس شمالگان[۲] در شرق امریکای شمالی. ۲,۱۷۵,۶۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۵۶,۳۶۱ نفر جمعیت دارد (۲۰۰۳)، که شامل اینوئیت[۳]ها (اسکیمویی آماسالیک[۴])، دانمارکیها و سایر اروپاییان میشود. مرکز آن گودهب[۵] (به گرینلندی نوک[۶]) در ساحل غربی است. مهمترین فعالیت اقتصادی آن صید و فرآوری ماهی است. اریک سرخ[۷] در حدود ۹۸۲م این جزیره را کشف کرد و پس از ورود اینوئیتهای شمالگان امریکای شمالی به گرینلند، شهرکهایی را در ساحل غربی آن تأسیس کرد. مسیحیت در حدود سال ۱۰۰۰م بین وایکینگها[۸] رواج یافت. در ۱۲۶۱م شهرکهای وایکینگی حاکمیت نروژ را پذیرفتند، اما در اوایل قرن ۱۵م روابط با اروپا کاملاً قطع شد و در قرن ۱۶ آبادیها ازبین رفتند، اما اینوئیتها به ساحل شرقی کوچ کردند. گرینلند در قرن ۱۸ مستعمرۀ دانمارک شد و پس از همهپرسی ۱۹۷۹ به خودگردانی کامل داخلی رسید (۱۹۸۱). سراسر بخش داخلی گرینلند پوشیده از ورقهای ضخیم از یخ است. این جزیره از نظر استراتژیکی و در ناوبری غیرنظامی از اهمیت ویژهای برخوردار است و مسئولیتهای نظامی آن با امریکا تقسیم شده است. منابع آن عبارتاند از سرب و کریولیت. در آبهای دوردست ساحلی آن نیز نفت استخراج میشود.