مبانی مابعدالطبیعه اخلاق

مبانی مابعدالطبیعۀ اخلاق (Grundlegung zur Metaphysik der sitten)

کتابی در تأکید بر ضرورت فلسفۀ اخلاقی محض، از ایمانوئل کانت، منتشر شده به آلمانی در ۱۷۸۵. کتاب از یک مقدمه و سه بخش تشکیل شده است. بخش نخست در تحلیل وجدان اخلاقی مشترک، مفاهیم خیر غیر مشروط، وظیفه و قانون اخلاقی است. به‌رغم کانت شناختی فلسفی از عناصر اولیۀ اخلاق، در تحکیم وجدان اخلاقی ضروری است. بخش دوم کتاب به گذار از این شناخت اختصاص دارد؛ ‌فقط موجود برخوردار از عقل (در کاربرد عملی‌اش اراده) می‌تواند برطبق تصور قوانین و مطابق با اصول اخلاقی رفتار کند. کانت سپس به طبقه‌بندی همۀ اصول ممکن اخلاق پرداخته است که از مفهوم بنیادی «دیگر آیینی» (تبعیت از ارادۀ غیر و قانونی که از بیرون برای شخص وضع ‌شود)، در مقابل «خودآیینی» (وضع قانون ارادۀ شخص برای خودش)، مشتق‌اند. بخش سوم کتاب نقد عقلِ محض عملی است. کانت در این بخش تصور اختیار را به‌مثابۀ کلید تبیین خودآیینی دانسته و مفهوم اخلاق را به مفهوم اختیار پیوند داده است. کانت در این اثر مهم و بنیادی درپی تعیین اصل عالی اخلاق برآمده است. کتاب دیگر کانت، نقد عقل عملی، و نیز تمامی فلسفه‌های اختیار مطرح‌شده در قرن ۱۹، بر بنیاد این کتاب استوار است. بخشی از مبانی مابعدالطبیعۀ اخلاق به قلم حمید عنایت به فارسی ترجمه و منتشر شده است.