هان، سلسله
هان، سلسله (Han dynasty)
خاندان حاکم چین (حک: ۲۰۶پ‌م ـ۲۲۰م) که مؤسسِ آن به نام لیو بانگ[۱] (حک: ۲۵۶ـ۱۹۵پ‌م)، پس از سرنگون کردن سلسلۀ چین[۲] نام رودِ هان را بر سلسلۀ خود گذاشت. با فتوحاتی همانند فتح کره به دست امپراتور وودی (ووتی)[۳] (حک: ۱۴۱ـ۸۷پ‌م) و سرکوب مهاجمان شیونگ نو[۴]، قلمرو امپراتوریِ هان از غرب، جنوب غربی، و شمال گسترش یافت. در زمان سلسلۀ هان، دستگاهی اداری با تعالیم کنفوسیوس برقرار شد و آیین بودا رواج یافت. دوران این سلسله، که به دو عصر هانِ غربی (۲۰۶پ‌م ـ۸م) و هان شرقی (۲۵ـ۲۲۰م) تقسیم می‌شد، به استثنای دورۀ ۸ تا ۲۵م، روزگار صلح و آرامش داخلی بود. با ساخت آبراه‌های جدید، دادوستد با سرزمین‌های دور رواج یافت و هنر و فناوری (ازجمله اختراع کاغذ) رونق گرفت. این سلسله درنتیجۀ دسیسه‌چینی‌های درباری، شورش‌ها، و تجدید حملات شیونگ نو سرنگون شد و ممالک سه‌گانه[۵] جانشین آن شد.