هاردن، سر آرتور (۱۸۶۵ـ۱۹۴۰)
هاردِن، سِر آرتور (۱۸۶۵ـ۱۹۴۰)(Harden, Sir Arthur)
شیمی‌دان انگلیسی. در زمینۀ تخمیر قند پیش‌گام بود و مطالعاتش به درک بهتر متابولیسم انسان منتهی شد. در ۱۹۲۹، به اتفاق هانس فون اولر چلپین، شیمی‌دان آلمانی، به‌سبب مطالعه در زمینۀ تخمیر قند، جایزۀ نوبل شیمی گرفت. در منچستر زاده شد و در کالج تاترسال و کالج اوئنز دانشگاه منچستر درس خواند. در ۱۸۸۸، از دانشگاه اُرلانگن دکترا گرفت و سپس، برای تدریس به کالج اوئنز بازگشت. طی مطالعات خود مواد جدیدی با نام آنزیم کشف کرد که فرآورده‌های طبیعی گیاهان و جانوران‌اند و سرعت فعالیت‌هایی ازقبیل متابولیسم و گوارش را تنظیم می‌کنند. او اثر آنزیم زیماس را با قراردادن کیسه‌ای نیمه‌تَراوا و پُر از عصارۀ مُخَمِّر در آب خالص و فرصت‌دادن به مولکول‌های مُخَمِر برای خروج از کیسه مطالعه کرد. هنگامی که هاردن مشاهده کرد عصارۀ مُخَمِر، برخلاف مُخَمِر معمولی، نمی‌تواند عمل تخمیر را صورت دهد، نتیجه گرفت که زیماس از دو بخش تشکیل می‌شود: یک پروتئین و یک غیر پروتئین. مطالعات بیشتر نشان داد که با افزودن عصارۀ جوشیدۀ مُخَمِر به فرآیند تخمیر، برخلاف انتظار، سرعت تخمیر افزایش می‌یابد. تجزیۀ عصارۀ جوشیدۀ مُخَمِر نشان داد که این ماده حاوی فسفاتی با نام کوزیماس است. تحقیقات هاردن نشان داد که تخمیر سه عامل لازم دارد: مُخَمِر، آنزیم، و کوآنزیم.