هاسل، اود (۱۸۹۷ـ۱۹۸۱)
هاسِل، اود (۱۸۹۷ـ۱۹۸۱)(Hassel, Odd)
| اود هاسل Odd Hassel | |
|---|---|
| زادروز |
اسلوی نروژ ۱۸۹۷م |
| درگذشت | ۱۹۸۱م |
| ملیت | نــــروژی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشنامه دکتری از دانشگاه برلین (۱۹۲۴) |
| شغل و تخصص اصلی | شیمی فیزیک دان |
| گروه مقاله | شیمی و بیوشیمی |
| جوایز و افتخارات | برنده جایزه نوبل شیمی (۱۹۶۹) به سبب بنیاد نهادن تکنیک تحلیل صورت بندی، مشترکا با درک بارتون |
شیمی‌فیزیک‌دان نروژی. به‌سبب بنیاد نهادن تکنیک تحلیل صورت‌بندی[۱]، مشترکاً با دِرِک بارتون[۲]، برندۀ جایزۀ نوبل شیمی شد (۱۹۶۹). به کمک این تکنیک، با چرخاندن یک مولکول حول پیوندی منفرد[۳] خواص آن تعیین می‌شود. هاسل صورت‌بندی‌های سیکلوهگزان[۴] را تشریح کرد. سیکلوهگزان هیدروکربن سیرشده‌ای است که در آن اتم‌های کربن به‌صورت حلقوی به‌هم متصل شده‌اند. صورت‌بندی‌ها آرایش‌های فضایی متفاوتی از یک مولکول‌اند که از شکستن پیوند[۵]ها حاصل نمی‌شوند، بلکه از چرخش اتم‌ها حول پیوندها به‌دست می‌آیند. مولکول‌های سیکلوهگزان به دو صورت‌بندی اصلی وجود دارند: قایقی[۶] و صندلی‌شکل[۷]. نوع صندلی‌شکل پایدارتر است. در جنگ جهانی دوم، هاسل زندانی اشغالگران نازی بود و تحقیقاتش با وقفه‌ای جدی مواجه شد. در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، نتایج تحقیقاتش مشخص شد و دِرِک بارتون، که در جایزۀ نوبل با او شریک شد، آن‌ها را توسعه داد. هاسل در اُسلو[۸]ی نروژ زاده شد و در آن‌جا به دانشگاه رفت. سپس راهی آلمان شد و تحت نظر کازیمیر فایانس[۹] در مونیخ به تحصیلاتش ادامه داد. دانشنامۀ دکتری خود را از دانشگاه برلین[۱۰] گرفت (۱۹۲۴). ژرف‌اندیشی بود که در شرایط سیاسی ناپایدار برلین احساس آسایش نمی‌کرد و سریعاً به اُسلو بازگشت، به گروه شیمی فیزیک دانشگاه اُسلو ملحق شد، و به فعالیت‌های علمی خود در آن‌جا ادامه داد. در آن‌جا به مقام استادی رسید و در ۱۹۳۴ رئیس دانشگاه اُسلو شد.