هرتزبرگ، گرهارد (۱۹۰۴ـ۱۹۹۹)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Herzberg, Gerhard)

هِرْتْزبِرگ، گِرهارد (۱۹۰۴ـ۱۹۹۹)(Herzberg, Gerhard)

هِرْتْزبِرگ، گِرهارد

فیزیک‌دان کانادایی، زادۀ آلمان. به‌سبب تحقیق در زمینۀ طیف‌نمایی[۱] و کاربرد آن در تعیین ساختار الکترونی و هندسۀ مولکول‌ها، به‌ویژه رادیکال‌ها[۲]، به جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۷۱ دست‌یافت. در هامبورگ زاده شد و در دانشگاه فنی دارمشتات[۳]، در گوتینگن[۴]، و در دانشگاه بریستول[۵] انگلستان درس خواند. در ۱۹۳۵، با به‌قدرت ‌رسیدن آدولف هیتلر، به کانادا گریخت و در دانشگاه سسکچوان[۶]، واقع در ساسکاتون[۷]، استاد فیزیک شد. از ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۹، مدیر بخش فیزیک محض[۸] در شورای پژوهش‌های ملی[۹] در اوتاوا[۱۰]، بود. از ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۹، در رصدخانۀ یرکیز[۱۱]، واقع در ویسکانسین[۱۲] ایالات متحد امریکا، مشغول کار و تحقیق بود. مولکول‌ها بسته به شرایط، تابش الکترومغناطیسی[۱۳] را با طول موج‌های گسسته‌ای جذب یا گسیل می‌کنند. طیف تابشی مستقیماً به ساختار هندسی و الکترونیِ اتم یا مولکول بستگی دارد. هرتزبرگ در طیف اکسیژن مولکولی خط‌های جدیدی کشف کرد که به نوارهای هرتزبرگ[۱۴] معروف‌اند. این خطوط طیفی در تحلیل جَوّ فوقانی به‌کار رفتند. هرتزبرگ مولکول‌های نیترید فسفر[۱۵] و کاربید فسفر[۱۶] را کشف کرد، وجود رادیکال‌های آزاد متیل[۱۷] و متیلن[۱۸] را به‌اثبات رساند، و نشان داد که نوترون[۱۹]ها و پروتون[۲۰]ها بخش‌هایی از هسته‌اند. به‌علاوه، با تعبیر خطوط طیفی ستاره‌ها و دنباله‌دارها[۲۱] متوجه شد که دنباله‌دارها دارای نوعی کربن کمیاب‌اند. او نشان داد که در جوّ بعضی از سیاره‌ها هیدروژن وجود دارد و وجود طیف بعضی از رادیکال‌های آزاد را در گازهای بین ستاره‌ای[۲۲] تشخیص داد.

 


  1. spectroscopy
  2. radicals
  3. Technische Universität in Darmstadt
  4. Göttingen
  5. Bristol University
  6. Saskatchewan
  7. Saskatoon
  8. Pure Physics
  9. National Research Council
  10. Ottawa
  11. Yerkes Observatory
  12. Wisconsin
  13. electromagnetic radiation
  14. Herzberg bands
  15. phosphorus nitride
  16. phosphorus carbide
  17. methyl
  18. methylene
  19. neutron
  20. proton
  21. comets
  22. interstellar gas