مفصل بالای ران
مَفْصَلِ بالایِ ران (hip joint)
(یا: مفصل لگن) مفصل گوی و کاسه‌ای[۱] بین سر استخوان ران[۲] و کمربند لگنی. شبیه مفصل شانه[۳]، ولی قوی‌تر است. به‌سبب عمق بیشتر حفرۀ استابولوم[۴]، فرورفتگی روی استخوان لگن، نسبت به حفرۀ گلنوئید[۵] در مفصل شانه دامنۀ حرکت کمتری دارد. کپسول[۶] مفصل از سه نوار پوشاننده تشکیل شده است. رباط ایلیوفمورال[۷] استخوان تهی‌گاهی[۸] را به استخوان ران متصل می‌کند و نقش مهمی در راست ایستادن انسان دارد. بقیۀ رباط‌ها استخوان ران را به استخوان‌های نشیمن‌گاهی[۹] و شرم‌گاهی[۱۰]، از اجزای لگن، متصل می‌کنند. رباط گرد[۱۱] از فرورفتگی کوچکی در سرِ استخوان ران به داخل استابولوم می‌رود. این رباط در بعضی از پستانداران وجود ندارد. یک رباط پهن و ضعیف در کپسول مفصل سرِ استخوان ران را دربرمی‌گیرد و باعث زیادشدن عمق حفرۀ مفصل میشود. ادامۀ این رباط رباط عرضی[۱۲] است. حفرۀ سینوویال[۱۳] مفصل (مفصل روان‌سازی شده) خارج از محدودۀ غضروف مفصلی در طول گردن استخوان ران ادامه می‌یابد.
بیماری‌ها و جراحت‌ها. مفصل بالای ران هم درمعرض بیماری‌هایی است که سایر مفصل‌ها را درگیر می‌کند، ازجمله التهاب مفصل[۱۴]، دررفتگی[۱۵]، روماتیسم[۱۶]، و سل[۱۷]. دررفتگی مادرزادی در یک یا هر دو مفصل دیده میشود. این حالت در دخترها شایع‌تر و ناشی از نوعی نارسایی ساختمانی است که در آن سر استخوان ران در استابولوم قرار نمی‌گیرد و بالاتر از آن است. در این حالت، طول پای درگیر کوتاه‌تر از پای سالم است و دامنۀ بازکردن ران به خارج کاهش می‌یابد. دررفتگی مادرزادی ممکن است تا زمان راه‌افتادن کودک تشخیص داده نشود. در این زمان، کودک هنگام راه‌رفتن تلوتلو می‌خورد.