بوم شناسی تاریخی
بوم‌شناسی تاریخی (Historical ecology)
بدون شناخت پیشینۀ بوم‌شناسی امکان شناخت علم اکولوژی عصر حاضر به‌طور کامل وجود ندارد. اکولوژی تاریخی عبارت است از تاریخچۀ گیا و زیا و زمین‌چهر (عوارض طبیعی). انسان‌ها در طی هزاران سال، بر اکثر زیستگاه‌ها تأثیر گذارده‌اند؛ اکثر زمین‌چهرها به سنت‌های متفاوت کشاورزی یا نیمه‌طبیعی‌‌اند. تمایز بین زمین‌چهرهای طبیعی و نیمه‌طبیعی به نحو فزاینده‌ای دشوار است. مثلاً، استفاده از آتش به وسیلۀ مردم بومی، از بوته‌زارهای استرالیا تا خلنگزارهای اسکاتلند، در زمین‌چهرها تأثیرات عمده نهاده است. ورود آدمی به جنگل‌های شمالی امریکا با انقراض چندین پستاندار بزرگ، مانند ببرهای دندان‌خنجری، سگ‌های آبی عظیم‌الجثه و ماموت‌ها همراه و توأم بوده است، هر چند این‌که چه میزان از این انقراض‌ها ناشی از شکار، تغییرات اقلیمی یا ترکیبی از این عوامل بوده است، هرگز به‌طور قطعی معلوم نمی‌شود. سرخ‌پوستان امریکا نیز قطعه‌هایی از جنگل‌ها را سوزاندند و پاک‌سازی (جنگل‌‌تراشی) کردند. وقتی اروپاییان به امریکا پای نهادند، تصور کردند به یک سرزمین وحوش اولیه ماقبل تاریخی وارد شده‌اند، اما آنان اشتباه می‌کردند. گسترۀ مقیاس زمانی اکولوژی تاریخی از چند دهه تا میلیون‌ها سال را دربر می‌گیرد. در نیم‌کرۀ شمالی غالباً پس از واپسین یخبندان (تحت تأثیر قرارگرفتن پوستۀ جامد زمین با فرسایش و رسوب‌گذاری یخچالی) را نقطۀ آغاز خوبی برای این تاریخچه می‌دانند. متخصصان اکولوژی تاریخی از روش‌های متعددی برای آموختن دربارۀ جوامع زیستی گذشته بهره می‌گیرند. مثلاً، گردۀ مدفون در لایه‌های بستر دریاچه‌ها یا در توربزارها می‌تواند دربارۀ تغییرات پوشش گیاهی در رهگذر زمان اطلاعات زیادی به ما بدهد. حلقه‌های درختان کهن می‌تواند به ما بگوید که چه سال‌هایی برای رشد مناسب بوده و حریق چه مواقعی اتفاق افتاده است. از این‌ها گذشته، نقشه‌ها، اسناد و مدارک، و عکس‌های هوایی در دسترس پژوهشگران است. یک دورنمای تاریخی، گرچه غالباً نادیده انگاشته شده است، وقتی اهمیت دارد که تلاش می‌کنیم تا به احیاء یا مدیریت زیستگاه‌ها بپردازیم. آنچه این چشم‌انداز غالباً حاکی از آن بوده از این قرار است که هیچ حالت طبیعی یکتا و منحصر به فردی وجود ندارد و هیچ تک‌نقطۀ مرجعی در زمان یافت نمی‌شود که تلاش‌های خود را در امر مدیریت یا احیاء و بازسازی بر پایۀ آن استوار کنیم.