حشرات

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Insects)

حَشَرات (insects)

حَشَرات
حَشَرات

 

گروه بزرگی از جانوران بی‌مهره[۱]، دارای بدن‌هایی سخت و بندبند، سه‌ جفت پای مفصل‌دار، و معمولاً دو جفت بال. حشرات به شاخۀ بندپایان[۲] تعلق دارند و در سراسر جهان پراکنده‌اند. بدن حشره به سه قسمت سر[۳]، سینه[۴]، و شکم[۵] تقسیم می‌شود. روی سر یک جفت گیرندۀ حسی یا شاخک[۶]ها قرار دارند. پاها و بال‌ها به سینه یا بخش میانی بدن متصل‌اند. شکم یا بخش انتهایی بدن محلی است که هضم و دفع غذا در آن صورت می‌گیرد و اندام‌های تولیدمثلی در آن قرار دارند. اندازه حشرات متغیر و طولشان از ۰۲,۰ سانتی‌متر تا ۳۵ سانتی‌متر است. کوچک‌ترین حشرۀ جهان زنبوری با نام حشره کوتوله، از رده حشرات، تیرۀ میماریدا[۷]، است که فاصله بال آن ۲,۰ میلی‌متر است. بسیاری از حشرات از تخم به‌صورت لارو[۸] یا نوزادی کرمی‌شکل، در مرحله‌ای قبل از بلوغ، و معمولاً به شکل کرم درخت[۹]، لارو چاق[۱۰] یا کرم گوشت[۱۱] خارج می‌شوند و مجبورند قبل از رسیدن به مرحله بلوغ[۱۲] از مرحله‌ای با تغییرات فیزیکی زیاد (دگردیسی[۱۳]) گذر کنند. حشره‌ای که نزدیک به مرحله دگردیسی است، خود را مخفی می‌کند یا پیله‌ای می‌سازد که در آن مخفی شود. سپس، آن‌جا می‌ماند تا تغییرات دگردیسی رخ دهد. به این مرحله از زندگی حشره شفیره[۱۴]، و اگر پروانه یا بید باشد، شفیره نیمه‌آزاد[۱۵] می‌‌گویند. هنگامی که تغییرات کامل شد، حشره بالغ از شفیره خارج می‌شود.

کالبدشناسی (کالبدشناسي[۱۶]). اسکلت حشرات خارجی و از کیتین[۱۷] تشکیل شده است. این اسکلت در مفاصل حالت غشایی دارد، ولی در سایر قسمت‌ها سخت است. سر حشره مرکز حسی و تغذیه‌ای است. سر دارای شاخک‌ها، چشم[۱۸]ها، و قطعات دهانی[۱۹] است. حشره به کمک شاخک‌‌ها بوها را تشخیص می‌دهد و نوعی حس لامسه (بساوایی) را تجربه می‌کند. چشم‌ها شامل چشم‌های مرکب[۲۰] و چشم‌های ساده[۲۱]اند. چشم‌های مرکب از تعداد فراوانی واحدهای بینایی منفرد یا عدسی تشکیل شده‌اند. در چشم مرکب یک مگس خانگی حدود ۴ هزار عدسی وجود دارد. قطعات دهانی عبارت‌اند از لب بالا یا لابروم[۲۲]، یک جفت آروارۀ[۲۳] اصلی یا مَندیبل[۲۴]، یک جفت آرواره ضمیمه[۲۵] یا ماکسیلا[۲۶]، و یک لب پایین یا لابیوم[۲۷]. این قطعات دهانی، در گروه‌های متفاوت حشرات، با توجه به رژیم غذایی، تغییر یافته‌اند. سینه مرکز حرکتی[۲۸] است و از سه قطعه تشکیل شده است: سینۀ پیشین، میانی، و پسین (انتهایی). هریک از این قطعات دارای یک جفت پاست. حشرات دارای قدرت پرواز، در قطعه دوم و سوم یک جفت بال نیز دارند. بال‌ها از یک غشای زبرین و یک غشای زیرین تشکیل شده‌اند و بین این دو لایه شبکه‌ای از لوله‌های کیتینی، با نام رگ بال‌ها[۲۹]، وجود دارد که به آن‌ها استحکام می‌بخشد. شکم مرکز سوخت و ساز و تولیدمثل است و هضم، دفع، و اعمال تولیدمثلی در آن‌جا صورت می‌گیرد. در افراد ماده، عموماً دستگاه تخم‌گذاری یا عضو تخم‌گذار[۳۰] در شکم قرار دارد و بسیاری از حشرات یک جفت عضو حسی دمی[۳۱] یا اندام‌های دمی[۳۲] نیز دارند. بسیاری از حشرات با لوله‌های هوایی ظریفی با نام تراشه[۳۳] تنفس می‌کنند که با منافذ تنفسی یا سوراخ تنفسی به خارج از بدن باز می‌شوند. تولیدمثل به روش‌های گوناگون صورت می‌گیرد. در بسیاری از حشرات، جفت‌گیری فقط یک‌بار صورت می‌گیرد و به فاصله کوتاهی بعد از آن مرگ فرا می‌رسد.

رشد و دگردیسی. هنگام خروج از تخم، حشرۀ جوان راه را با فشار از میان کوریون[۳۴] یا پوستۀ تخم باز می‌کند و رشد طی دوره‌هایی صورت می‌گیرد که پوست‌اندازی[۳۵]های متوالی آن را قطع می‌کند. پس از پوست‌اندازی، کوتیکول[۳۶] جدید نرم و منعطف است و خود را با افزایش اندازه و تغییر شکل تطابق می‌دهد. بیشتر راسته‌های حشرات پَست دگردیسی مستقیم یا ناقص دارند. حشرات جوان شباهت زیادی به والدین دارند و به پوره (نیمف)[۳۷] معروف‌اند. حشرات گروه‌های عالی‌تر، دگردیسی غیرمستقیم یا کامل دارند و به‌جای پوره، در مراحل ابتدایی‌تر رشد از تخم خارج می‌شوند. زندگی این گونه‌های حشرات در مراحل بعدی با مرحلۀ استراحت شفیرگی قطع می‌شود. در این مرحله، هیچ غذایی دریافت نمی‌شود و اندام‌های لاروی[۳۸] و بافت‌ها[۳۹] به اشکال حشره بالغ تغییر شکل می‌دهند. هنگامی که حشره از شفیره خارج می‌شود، پوست‌اندازی آخر خود را صورت می‌دهد که شامل دور انداختن کوتیکول شفیرگی[۴۰] است. بسیاری از حشرات آفت[۴۱]اند. راه‌های کنترل ‌آفات عبارت‌اند از استفاده از حشره‌کش[۴۲]های شیمیایی، که ممکن است حشرات مفید را نیز بکشند و وارد کردن شکارچی‌های طبیعی که خود ممکن است آفت شوند. در سال‌های اخیر، استفاده از حشرات عقیمی که مصنوعاً پرورش یافته‌اند نیز معمول شده است. این حشرات یا همگی نرند یا در جمعیت‌هایی با تزاید ناگهانی از هر دو جنس نر و ماده‌اند و به‌سرعت توالی نسل‌ آن‌ها کاهش می‌یابد. حشرات طی تاریخ انعطاف‌پذیری خود را به‌اثبات رسانده‌اند. ۸۴ درصد از تیره‌های حشرات از ۱۰۰میلیون سال قبل، از دورۀ کرتاسه[۴۳]، هنوز زنده‌اند. این میزان برای تیره‌های مهره‌داران[۴۴] چهارپا بیست درصد است.

رده‌بندی. حشرات مطمئناً بزرگ‌ترین ردۀ[۴۵] جانوران‌اند. امروزه بیش از ۱میلیون گونه از حشرات شناخته شده‌اند و حشره‌شناسان پیوسته گونه‌های بیشتری از آن‌ها را کشف می‌کنند. حشرات در ۲۹ راسته[۴۶] و دو زیررده[۴۷] تقسیم‌بندی می‌شوند: بی‌بالان[۴۸] (انواع بدون بال) و بال‌داران[۴۹] (انواع بالدار). در بی‌بالان، که حاوی دم‌مویی‌ها (راستۀ دم‌چنگالان[۵۰]) و دم‌فنری‌ها (کولمبولا[۵۱]) است، یا دگردیسی وجود ندارد یا بسیار کم است. بالداران را می‌توان به بالداران خارجی[۵۲] و درون‌بالان[۵۳] تقسیم کرد. در بالداران خارجی بال‌ها در خارج از بدن نمو و تکامل می‌یابند؛ میزان دگردیسی بسیار کم است و مرحلۀ شفیرگی ندارند. راسته‌های اصلی این بخش عبارت‌اند از راسته‌بالان[۵۴] ملخ‌ها[۵۵] و سیرسیرک[۵۶]ها، چوب‌وبرگ‌شکلان[۵۷] (حشرات چوب[۵۸] و حشرات برگ‌شکل/برگ‌شکلان[۵۹])، گریلوبلاتودا[۶۰] (صخره‌خزه‌ها[۶۱])، دیکتیوتیرا[۶۲] (سوسری‌ها[۶۳] و شیخک‌ها[۶۴])، گوشخیزک‌ها[۶۵] ، بال‌چین‌خورده[۶۶]ها (مگس‌سنگ‌[۶۷]ها)، ایزوپترا[۶۸] (موریانه‌ها[۶۹])، آنوپلارا[۷۰] (شپش‌های گزنده[۷۱])، افمرتیرا[۷۲] (یک‌روزه‌[۷۳]ها)، اودوناتا[۷۴] (سنجاقک[۷۵]ها)، راستۀ حاشیه‌بالان[۷۶] (تریپس[۷۷]ها)، و راسته نیم‌بالان[۷۸] (سِن، شَته، شپشک و زنجره‌ها). در بالداران داخلی بال‌ها در داخل بدن تکامل می‌یابد، دگردیسی به حالت بالغ بسیار شدید است و شامل حالت شفیرگی می‌شود. راسته‌های اصلی این گروه عبارت‌اند از نوروپترا[۷۹] (بال‌توری‌ها[۸۰])، درازبالان (عقرب‌های مگسی)[۸۱] (عقربی[۸۲]ها)، بال‌موداران[۸۳]، بال‌پولک‌داران[۸۴] (پروانه[۸۵]ها و شب‌پره‌[۸۶]ها و بیدها)، قاب‌بالان[۸۷] (سوسک[۸۸]ها)، سیفوناپترا[۸۹] (کک‌ها[۹۰])، دوبالان[۹۱] (حشرات حقیقی[۹۲])، و بال‌عشائیان[۹۳] (مورچه‌[۹۴]ها، زنبور[۹۵]ها، زنبورهای زرد[۹۶]، و حشرات ایکنئومون[۹۷]).

 


  1. invertebrate
  2. arthropods
  3. head
  4. thorax
  5. abdomen
  6. antennae
  7. mymaridae
  8. larvae
  9. caterpillar
  10. grub
  11. maggot
  12. adulthood
  13. metamorphosis
  14. pupa
  15. chrysalis
  16. anatomy
  17. chitin
  18. eyes
  19. mouthparts
  20. compound eyes
  21. ocelli
  22. labrum
  23. jaw
  24. mandibles
  25. accessory
  26. maxillae
  27. labium
  28. locomotory center
  29. veins
  30. ovipositor
  31. tail feeler
  32. cerci
  33. tracheae
  34. chorion
  35. moulting
  36. cuticle
  37. nymph
  38. larval organs
  39. tissues
  40. pupal cuticle
  41. pest
  42. insecticides
  43. cretaceous peroid
  44. vertebrate
  45. class
  46. order
  47. subclass
  48. Apterygota
  49. Pterygota
  50. Thysanura
  51. Collembola
  52. Exopterygota
  53. Endopterygota
  54. Orthoptera
  55. grasshoppers
  56. locusts
  57. Phasmida
  58. stick insects
  59. leaf insects
  60. Grylloblattodea
  61. rock crawlers
  62. Dictyoptera
  63. cockroaches
  64. mantids
  65. earwigs
  66. Plecoptera
  67. stone-flies
  68. Isoptera
  69. termites
  70. Anoplura
  71. bitting lice
  72. Ephemeroptera
  73. mayflies
  74. Odonata
  75. dragonflies
  76. Thysanaura
  77. thrips
  78. Hemiptera
  79. Neuroptera
  80. lacewings
  81. Mecoptera
  82. scorpion flies
  83. Trichoptera
  84. Lepidoptera
  85. butterflies
  86. moths
  87. Coleoptera
  88. beetles
  89. Siphonaptera
  90. fleas
  91. Diptera
  92. true flies
  93. Hymenoptera
  94. ant
  95. bee
  96. wasp
  97. ichneumon flies