درون نگری
درون‌نگری (introspection)
مشاهده یا بررسی محتوای ذهنی یا هشیاری[۱] شخص. مانند «نگریستن» و توصیف یک «شکل» یا تصویر با «چشم ذهن»، یا تلاش برای بررسی آنچه هنگام محاسبۀ ذهنی در شخص روی می‌دهد. استفاده از این رویکرد، برای مطالعۀ ذهن، دست‌کم از زمان سقراط[۲] متداول بوده است. اولین‌بار ویلهلم وونت[۳] آن را به‌‌منزلۀ روشی تجربی پیشنهاد کرد و کاربرد آن را در آزمایشگاه خود، که در ۱۸۷۹ تأسیس شد، رواج داد. دیدگاه او مبنی‌‌بر این‌که روان‌شناسی علم درون و تجربۀ بلافصل است، با این کاربرد مطابقت داشت. این روش را ادوارد بردفورد تیچنر[۴] (۱۸۶۷ـ۱۹۲۷) و پیروان مکتب وورتسبورگ[۵] در اواخر قرن ۱۹ گسترش دادند. سرانجام وونت، درپی انتقاد شدید به پایایی[۶] داده‌های درون‌نگری، این شیوۀ پژوهشی را کنار گذاشت. درون‌نگری آماج حملۀ روان‌شناسی رفتارگرا بوده است. مسائل مربوط به روش‌شناسی آن چنان جدی بود که پس از ظهور رفتارگرایی[۷]، روان‌شناسان تقریباً نیم قرن از مطالعۀ نظام‌مند فرآیندهای درون‌ذهنی غافل شدند و در دهۀ ۱۹۶۰ دوباره با جدیت به آن پرداختند.