عاج
عاج (ivory)
مادۀ سفیدرنگ و سخت دندان‌های گرازینۀ بعضی از پستانداران. عاج فیل، به‌علت سختی و چگالی نامعمولش، از دندان‌های سایر پستانداران با ارزش‌تر است. عاج را برای کنده‌کاری و مصرف در تزیینات به‌کار می‌برند و چندان ارزشمند است که شکارچیان غیرمجاز برای دست‌یابی به آن هنوز در افریقا به ازبین‌بردن بازماندۀ گلّه‌های فیل وحشی ادامه می‌دهند. شکار غیرمجاز برای دست‌یابی به عاج به کاهش جمعیت فیل افریقایی از ۲میلیون رأس به حدود ۶۰۰هزار رأس انجامیده و این گونۀ جانوری در برخی از کشورها عملاً منقرض شده است. کنیا تجارت عاج را در ۱۹۸۹ متوقف کرد، امّا زیمبابوه سیاست خود را در زمینۀ کشتار کنترل‌شدۀ فیل‌ها ادامه داد تا جمعیت آن‌ها افزایش یابد و عاج صادراتی نیز تأمین شود. چین و هنگ‌کنگ از گردن‌نهادن به ممنوعیت بین‌المللی تجارت عاج امتناع ورزیدند. در ۱۹۹۷، تعداد ۱۳۸ کشور عضو معاهدۀ بین‌المللی تجارت گونه‌های در معرض خطر[۱]، پس از مباحثۀ فراوان، در نشست حراره به رفع ممنوعیت تجارت عاج در بوتسوانا[۲]، نامیبیا[۳]، و زیمبابوه، رأی دادند. به این سه کشور اجازه داده شد که میزان محدودی عاج به ژاپن بفروشند و پول حاصل را در برنامه‌های حفاظت فیل‌ها هزینه کنند. زمان آغاز مجدد این تجارت ۱۹۹۹ تعیین و فقط برای ذخایر موجود عاج مجاز دانسته شد. عاج گیاهی[۴] را برای ساختن دکمه، اسباب‌بازی، و کالاهای ارزان‌قیمت عاجی به‌کار می‌برند. این نوع عاج متشکل از سفیدۀ[۵] سخت دانه‌های نوعی نخل استوایی[۶] است که در کلمبیا به‌دست می‌آید.