لامارک، ژان باپتیست (۱۷۴۴ـ۱۸۲۹)
لامارک، ژان باپتیست (۱۷۴۴ـ۱۸۲۹)(Lamarck, Jean Baptiste)
| ژان باپتیست لامارک Jean Baptiste Lamarck | |
|---|---|
| زادروز |
۱۷۴۴م |
| درگذشت | ۱۸۲۹م |
| ملیت | فرانسوی |
| شغل و تخصص اصلی | طبیعی دان |
| لقب | شوالیه |
| آثار | فلسفه جانورشناختی (۱۸۰۹) |
| گروه مقاله | جانورشناسی، زیست شناسی، گیاه شناسی |
(شوالیه لامارک) طبیعی‌دان فرانسوی. نظریۀ تکامل او، معروف به لامارک‌باوری[۱]، بر این اساس است که خصوصیات اکتسابی ارثی‌اند و میل ذاتی موجودات زنده، تکامل به‌سوی اشکال سازگارتر است. فلسفۀ جانورشناختی[۲] (۱۸۰۹) او بیان‌کنندۀ دیدگاه‌های ترانسفورمیست (تکاملی)[۳] اوست. در این کتاب سعی کرد نشان دهد اجزای گوناگون بدن از آن‌رو تکامل یافته‌اند که ضروری بوده‌اند و به این علت ازبین می‌روند که تغییر در محیط موجب تغییر رفتار و درنتیجه ایجاد اندام بلااستفاده است. اگر این تغییرات بدنی چندین نسل به‌ارث برسند، نهایتاً ممکن است منجربه تولید گونۀ جدیدی شوند. لامارک برای اولین‌بار جانوران مهره‌دار را از بی‌مهره برپایۀ وجود یک ستون مهرۀ استخوانی متمایز ساخت. همچنین، برای نخستین‌بار در بین بی‌مهر‌گان سخت‌پوستان[۴]، عنکبوتیان[۵] و کرم‌های حلقوی[۶] را مشخص کرد. واژۀ زیست‌شناسی را نیز او وضع کرد. لامارک در بازنتین[۷] پیکاردی[۸] زاده شد. به مطالعۀ پزشکی، هواشناسی (مترولوژی)[۹] و گیاه‌شناسی پرداخت از ۱۷۸۱، برای گیاه‌شناسی به سراسر اروپا سفر کرد. در ۱۷۹۳، استاد جانورشناسی موزۀ تاریخ طبیعی[۱۰] پاریس شد. در زمان لامارک دانش چندانی دربارۀ بی‌مهر‌گان وجود نداشت و برخی دانشمندان مارها، کروکودیل‌ها و حشرات را در یک گروه قرار می‌دادند. لامارک به مطالعۀ بی‌مهر‌گان زنده و سنگواره پرداخت و سپس آن‌ها را در کتاب تاریخ طبیعی جانوران بی‌مهره[۱۱] (۱۸۱۵ـ۱۸۲۲)، توصیف کرد.