ریلی، جان (۱۸۴۲ـ۱۹۱۹)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از John Rayleigh)

رِیْلی، جان (۱۸۴۲ـ۱۹۱۹)(Rayleigh, John)

جان ریلی
John Rayleigh
زادروز اسکس ۱۸۴۲م
درگذشت ۱۹۱۹م
ملیت انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل دانشگاه کیمبریج
شغل و تخصص اصلی فیزیک دان
لقب بارون
گروه مقاله فیزیک و مکانیک
جوایز و افتخارات جایزه نوبل فیزیک (۱۹۰۴)

فیزیک‌دان انگلیسی. فعالیت‌های عمده‌اش عبارت‌اند از تألیف رساله‌ای معیارین با عنوان نظریۀ صوت[۱] (۱۸۷۷ـ۱۸۷۸)، آزمایش‌های نورشناسی و میکروسکوپی؛ و کشف گاز آرگون[۲] با همکاری ویلیام رامزی[۳]. به‌‌‌سبب اندازه‌گیری چگالی[۴] گازها و کشف آرگون، به جایزۀ نوبل فیزیک ۱۹۰۴ دست یافت. در ۱۸۷۳، لقب بارون گرفت. در اِسِکس[۵] زاده شد، و در دانشگاه کیمبریج درس خواند و در منزلش آزمایشگاهی راه‌اندازی کرد. از ۱۸۷۹ تا ۱۸۸۴، استاد فیزیک تجربی دانشگاه کیمبریج بود و آزمایشگاه کاوندیش[۶] را به مرکز پژوهشی مهمی بدل کرد. در ۱۸۷۱، رنگ آبی آسمان را با کمک پراکندگی[۷] نور براثر ذرات گرد و غبار موجود در هوا توضیح داد و ارتباط میزان پراکندگی و طول موج نور را نشان داد. نخستین تعریف دقیق توان تفکیک[۸] توری‌های پراش[۹] را به‌دست داد که منجر به اصلاح طیف‌نما[۱۰] شد. استانداردسازی سه‌ یکای اصلی الکتریکی، یعنی اُهم[۱۱]، آمپر، و ولت[۱۲] را در ۱۸۸۴ تحقق بخشید. اصرار او به دقت اندازه‌گیری‌ها منجر به طراحی سنجش‌افزارهای الکتریکی دقیق‌تر شد. بعد از ترک دانشگاه کیمبریج، به تحقیق در گسترۀ پهناوری از موضوعات، ازجمله نور[۱۳]، تابش صوتی[۱۴]، ترمودینامیک[۱۵]، الکترومغناطیس[۱۶]، و مکانیک[۱۷] ادامه داد. معادلۀ ریلی ـ جینز[۱۸] توصیفی از توزیع طول موج در تابش جسم‌ سیاه[۱۹] بود که ریلی آن را در ۱۹۰۰ عرضه، و در ۱۹۰۵، جیمز جینز[۲۰] اصلاحاتی در آن به‌عمل آورده بود. ناسازگاری در این معادله منجر به تدوین نظریۀ کوانتومی[۲۱] فیزیک‌دان آلمانی، ماکس پلانک[۲۲]، شد.

 


  1. The Theory of Sound
  2. argon
  3. William Ramsay
  4. density
  5. Essex
  6. Cavendish Laboratory
  7. scattering
  8. resolving power
  9. diffraction gratings
  10. spectroscope
  11. ohm
  12. volt
  13. light
  14. sound radiation
  15. thermodynmics
  16. electromagnetism
  17. mechanics
  18. Rayleigh-Jeans equation
  19. black-body radiation
  20. James Jeans
  21. quantum theory
  22. Max Planck