کاگ ب
کاگِ‌بِ (KGB)
| کاگ ب | |
|---|---|
| نام فارسی | کاگ ب |
| نوع کاربری | پلیس مخفی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی |
| نام لاتین | KGB |
| نام های دیگر | کمیته امنیت دولت |
| روسا | ژنرال ولادیمیر کریوچکوف (از ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱) |
| اعضا | دست کم ۲۲۰هزار عضو پاسدار مرزی و ۸۰هزار نیروی کمکی شبه نظامی داوطلب |
| علت تاسیس / تشکیل | کنترل امنیت مرزها و تامین امنیت عمومی و نظام کار اجباری |
| گروه مقاله | نهادهای اطلاعاتی و امنیتی- جهان |
پلیس مخفی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، موسوم به کمیتۀ امنیت دولت[۱]، با مسئولیتِ کنترل امنیت مرزها و امنیت عمومی و نظام کار اجباری. افسران کاگ‌ب گزارش‌های خود را به دفاتر اجرایی، که در هر شهر بزرگی وجود داشت، تسلیم می‌کردند. با فروپاشی اتحاد شوروی در ۱۹۹۱، کاگ‌ب جای خود را به سرویس ضد اطلاعات فدرال[۲] داد که در آوریل ۱۹۹۵ نام آن به سرویس امنیتی فدرال[۳] تغییر کرد و اختیاراتش نیز دامنه یافت و برقراری امنیت اقتصادی، مبارزه با جاسوسان بیگانه و فساد و جنایات سازمان‌یافته، و گردآوری اطلاعات خارجی را نیز دربرگرفت. کاگ‌ب دست‌کم ۲۲۰هزار پاسدار مرزی با ۸۰هزار نیروی کمکی شبه‌نظامی داوطلب داشته است. گفته می‌شد که بسیاری از افسران کاگ‌ب، جز مناصب مهم در داخل کشور، در سفارتخانه‌های شوروی در خارج از کشور نیز مناصب دیپلماتیک داشتند. کاگ‌ب، که از ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱ ریاستش با ژنرال ولادیمیر کریوچکوف[۴] بود، هماهنگی عملیات سرکوب نظامی در آذربایجان در ۱۹۹۰ و در دولت‌های بالتیک در ۱۹۹۱ را برعهده داشت. پس از تلاش ناموفق برای کودتا بر ضد گورباچف در ۱۹۹۱، اصلاحاتی برای مهارکردن فعالیت‌های سیاسی کاگ‌ب به اجرا گذاشته شد: دستگاه رهبری آن برکنار شد، نیروهای نظامی تحت امر آن زیر نظر وزارت دفاع قرار گرفتند، گارد ریاست جمهوری از حوزۀ اختیارات کاگ‌ب خارج شد، و ارتباطات دولت را کمیته‌ای دولتی برعهده گرفت. نام‌های قدیمی‌تر پلیس مخفی عبارت بودند از آخرانا[۵] در دورۀ تزارها، چِکا[۶] (۱۹۱۸ـ۱۹۲۳)، گ‌پ‌او[۷] یا اُگ‌پ‌او (ادارۀ سیاسی یکپارچۀ دولت)[۸] (۱۹۲۳ـ۱۹۳۴)، اِن‌کاوِدِ (کمیساریای امور داخلی خلق)[۹] (۱۹۳۴ـ۱۹۴۶) و ام‌وِدِ (وزارت امور داخله)[۱۰] (۱۹۴۶ـ۱۹۵۳). از بخش‌های فرعی کاگ‌ب اسمرش[۱۱] بود. از ۱۹۹۸، مدیریت سرویس امنیتی فدرال جانشین کاگ‌ب را ولادیمیر پوتین[۱۲] برعهده داشت. در ۱۹۹۰، موزۀ کاگ‌ب واقع در ساختمان مجاور مقرّ این سازمان در میدان دزیرژینسکی[۱۳] مسکو به روی مردم گشوده شد.
- ↑ Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti/Committee of State Security
- ↑ Federal Counterintelligence Service
- ↑ Federal Security Service (FSB)
- ↑ Vladimir Kryuchkov
- ↑ Okhrana
- ↑ Cheka
- ↑ GPU
- ↑ OGPU (Obedinyonnoye Gosudarstvennoye Polititcheskoye Upravleniye/Unified State Political Administration)
- ↑ NKVD (Narodny Komisariat Vnutrennykh Del/People’s Commissariat of Internal Affairas)
- ↑ MVD (Ministry of Internal Affairs)
- ↑ Smersh
- ↑ Vladimir Putin
- ↑ Dzerzhinsky Square