کنیا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Kenya)
کنیا
نام فارسی کِنیا
نام لاتین Kenya
نظام سیاسی جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری
جمعیت  ۳۸,۶۱۰,۰۹۷ نفر
موقعیت  افریقای شرقی
پایتخت نایروبی
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) ۶۶.۲
رشد سالانه (درصد) دو
شهرهای اصلی  نایروبی، ناکورو، کیسومو، مومباسا، نیئِری، کاکامِگا
زبان سواحلی و انگلیسی
مساحت (کیلومتر مربع)  ۵۸۲,۶۴۵

کِنیا (Kenya)

نايروبي، کنيا
نايروبي، کنيا

موقعیت. جمهوری کِنیا در افریقای شرقی و در ساحل اقیانوس هند قرار دارد. کشورهای سودان و اتیوپی در شمال، سومالی در شرق، اقیانوس هند در جنوب شرقی، تانزانیا در جنوب غربی، و کشور اوگاندا در غرب آن جای دارند. مساحت کنیا ۵۸۲,۶۴۵ کیلومتر مربع است و شهر نایروبی[۱] پایتخت آن است.

سیمای طبیعی. کشور کنیا به سه بخش نوار ساحلی، جلگه‌های شرقی، و کوهستان‌های غربی تقسیم می‌شود. ۱. نوار ساحلی با درازای ۴۵۰ کیلومتر در امتداد کرانه‌های اقیانوس هند قرار دارد و مهم‌ترین رودخانه‌های کنیا، تانا[۲] و گالانا[۳]، آن را قطع می‌کنند. عرض نوار مزبور در جنوب کم و رو‌به شمال بر وسعت آن افزوده می‌شود. ۲. جلگه‌های شرقی یا دشت نیئیکا[۴] که ارتفاع آن بین ۱۵۰ تا ۱,۰۰۰ متر است و از غرب نوار ساحلی آغاز می‌شود و رو‌به غرب بر ارتفاع آن افزوده می‌شود. جلگۀ مزبور بیشتر نواحی شمالی کشور را شامل می‌شود و فاصلۀ زیاد آبادی‌ها از یکدیگر و پراکندگی جمعیت از ویژگی‌های آن است. ۳. کوهستان‌های غربی (ارتفاعات کنیا[۵]) در غرب جلگه‌های شرقی جا دارد. کوهستان مذکور از دو رشته‌کوه‌ شمالی و جنوبی تشکیل یافته که با درۀ کافت بزرگ[۶] ازهم جدا می‌شوند. رشتۀ شرقی که به تُنده[۷] مائو[۸] معروف است در دیوارۀ شرقی کافت مزبور قرار دارد و رشته‌کوه‌های اَبِردِر[۹] دیوارۀ غربی آن را تشکیل می‌دهد. آتشفشان‌های چندی در این ناحیه دیده می‌شود که کوه کنیا[۱۰]، در مرکز کشور و روی خط استوا، با ارتفاع ۵,۱۹۹ متر بلندترین آن‌ها و مرتفع‌ترین نقطۀ کنیا است. آتشفشان اِلگون[۱۱] نیز با بلندی ۴,۳۲۱ در شمال شرقی دریاچۀ ویکتوریا[۱۲] و در مرز مشترک سه کشور کنیا، اوگاندا، و تانزانیا واقع است. ساحل شمالی دریاچۀ تورکانا[۱۳] نیز مرز مشترک کشورهای کنیا، سودان، و اتیوپی را تشکیل می‌دهد. کشور کنیا به هشت استان تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از نایروبی، ناکورو[۱۴]، کیسومو[۱۵]، مومباسا[۱۶]، نیئِری[۱۷]، و کاکامِگا[۱۸]. این کشور بر روی خط استوا قرار دارد و اقلیم آن بسیار گرم و مرطوب است. نواحی کوهستانی آن در مقایسه با دیگر نواحی خنک‌تر و مطبوع‌تر است و بیشترین بارندگی آن در ماه‌های فروردین و اردیبهشت روی می‌دهد. میانگین دمای نایروبی در دی‌ماه۱۸.۳ درجۀ سانتی‌گراد و در تیرماه ۱۵.۶ درجۀ سانتی‌گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۹۵۸ میلی‌متر می‌رسد. نواحی ساحلی کنیا از درختان نخل، کرنا، چندل، ساج، و صندل پوشیده شده و بعضی از قسمت‌های جلگۀ درون‌بومی پوشیده از درختان اقاقیا، انجیر هندی، و بامبو است؛ نواحی کوهستانی را نیز علفزارهای ساوانایی و اقاقیا و درختان مخروطی فراگرفته است. حیات وحش این سرزمین شامل شیر، ببر، زرافه، گورخر، و گوریل است که در مناطق حفاظت‌شده و پارک‌های ملی متعدد آن زیست می‌کنند.

اقتصاد. ۷۷ درصد از نیروی کار این کشور به کشاورزی اشتغال دارد و حدود ۱۱۰هزار هکتار از اراضی مزروعی کنیا به کشت چای اختصاص یافته است و کشور مذکور را از نظر تولید این محصول، که میزان آن به ۲۹۵هزار تن می‌رسد، در ردیف سوم جهان قرار داده است و درآمد حاصل از این محصول به ۳۵۰میلیون دلار می‌رسد. قهوه بعد از چای در مکان دوم قرار دارد و ۱۷۶,۵۰۰ هکتار از اراضی زیر کشت به این محصول اختصاص یافته و نیشکر، ارزن، کاساوا، سیب‌زمینی، آناناس، گندم، موز، انواع میوه‌های گرمسیری، سبزیجات و گُل از دیگر محصولات کشاورزی این کشور است. کنیا از مراکز مهم تولید گُل در قارۀ افریقا است و محصول آن حدود ۳۵,۵۰۰ تن است که دوسوم از آن به هلند صادر می‌شود تا از آن‌جا به بازارهای جهانی فرستاده شود. گلّه‌داری و پرورش گاو، گوسفند، بز، شتر، و خوک و ماکیان نیز در زمرۀ فعالیت‌های کشاورزی کنیا قرار دارند. نساجی، تولید مواد شیمیایی، مونتاژ اتومبیل، وسایل حمل‌و‌نقل، چرم، کفش، مواد غذایی، تنباکو، پالایش نفت، سیمان، شکر، خوراک دام و طیور و تولید الیاف کتانی بخشی از فعالیت‌های صنعتی این کشور را تشکیل می‌دهند.

حکومت و سیاست. کنیا دارای نظام جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. مجلس شورای ملی کنیا ۲۰۰ عضو دارد و دورۀ نمایندگی آنان پنج سال است. رئیس‌جمهور کنیا را مردم برای پنج سال انتخاب می‌کنند و مسئولیت تشکیل هیئت دولت با اوست.

مردم و تاریخ. جمعیت کنیا حدود ۳۸,۶۱۰,۰۹۷ نفر است (۲۰۰۹) و تراکم نسبی آن به ۶۶.۲ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور دو درصد است و اقوام گوناگون کنیایی اکثریت جمعیت آن را تشکیل می‌دهند. ۵۳ درصدشان مسیحی‌اند و حدود ۶۸ درصد از آنان در روستاها به‌سر می‌برند و زبان رسمی آنان سواحلی و انگلیسی است. میانگین امید به زندگی در کنیا ۵۳ سال است و ۸۱.۵درصد از بزرگسالان آن باسوادند. اقوام گوناگون کنیایی جزو نخستین ساکنان این سرزمین هستند. اعراب عُمانی از قرن ۱۶ تا ۱۹ در نواحی ساحلی آن ساکن شدند و شهر مالیندی[۱۹] را در آن‌جا بنا نهادند. انگلیسی‌ها در ۱۸۹۵ کنیا را تصرف کردند و کنفرانس برلین مالکیت انگلستان بر کنیا را تأیید کرد. در پایان جنگ جهانی دوم، جومو کنیاتا[۲۰] حزب اتحاد افریقا را در کنیا تأسیس کرد و اعتصابات وسیعی را سازماندهی کرد. هم‌زمان اقوام مائو مائو[۲۱]، که جماعتی سیاسی و مذهبی بودند، حملات خود را بر اروپاییان مقیم این کشور متمرکز کردند و پس از مبارزات سخت و طولانی و خون‌ریزی‌های بسیار، دولت انگلستان حزب اتحاد افریقا را به‌رسمیت شناخت و در دسامبر ۱۹۶۳ حکومت کنیا به فرمانداری کل مبدل شد و جومو کنیاتا به نخست‌وزیری آن رسید. این کشور در ۱۴ دسامبر ۱۹۶۴ استقلال کامل خود را به‌دست آورد و جومو کنیاتا به عنوان نخستین ریاست جمهوری کشور برگزیده شد.

 


  1. Nairobi
  2. Tana
  3. Galana
  4. Nyika Plain
  5. Kenya Highlands
  6. Great Rift Valley
  7. escarpment
  8. Mau
  9. Aberdare Range
  10. Mount Kenya
  11. Elgon
  12. Victoria T
  13. urkana
  14. Nakuru
  15. Kisumu
  16. Mombasa
  17. Nyeri
  18. Kakamega
  19. Malindi
  20. Jomo Kenyatta
  21. Mau Mau