تخیل خلاق در عرفان ابن عربی

تَخَیُّل خلّاق در عرفان ابن عربی (L\'Imagination creatrice dans le soufisme d\'Ibn \'Arabi)

کتابی دربارۀ تخیل و نسبت آن با تجلی الهی در اندیشۀ ابن عربی، نوشتۀ هانری کُربَن، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۹۵۸. مؤلف در این کتاب، با استناد به دو اثر مهم ابن عربی، فتوحات مکیه و فصوص‌الحکم، مقولۀ تخیل را در نظر ابن عربی بررسی می‌کند. به باور ابن عربی، تخیل خلاق راهی است برای اتحاد میان آن‌که دوست می‌دارد و آن‌که دوست داشته می‌شود. به‌واسطۀ تخیل است که مراتب تجلی الهی، که عبارت است از احدیت، اسمای الهی و تجلی شهودی، ادراک می‌شود. نفْس رحمانی به تخیل امکان می‌دهد تا تجلی الهی را درک کند.بدین‌سان، ابن عربی به نوعی نظریۀ وجود می‌رسد که مبتنی بر وحدت وجود است. تجربۀ شهودی برآمده از این درک وجودی، کاملاً مطابق است با تخیل خلاقی که ابن عربی پیش می‌نهد. این معنی با سلسله‌ای از مفهوم‌سازی‌های دوگانه به‌دست می‌آید، همچون زوج مفهومی خالق و مخلوق، یا رب و مربوب. بدین‌سان، واحد در کثرت خود تجلی می‌یابد، اما استدلال‌ها و استنتاج‌های کُربَن او را بدان‌جا می‌رساند که برخلاف همۀ پژوهشگران بدین نتیجه برسد که در اندیشۀ ابن عربی به هیچ‌روی وحدت وجود جایی ندارد.