لایل، چارلز (۱۷۹۷ـ۱۸۷۵)
لایِل، چارلز (۱۷۹۷ـ۱۸۷۵)(Lyell, Charles)
زمین‌شنــاس اســکاتلندی. دراصول زمین‌شناسی[۱] (۱۸۳۰ـ۱۸۳۳)، با نظریۀ ژرژ کوویه[۲]، آناتومیست فرانسوی مبنی‌بر این‌که عوارض زمین طی مجموعه‌ای از فاجعه[۳]ها به‌وجود آمده است، مخالفت کرد و نظریۀ جیمز هاتون[۴]، زمین‌شناس اسکاتلندی، معروف به اصل یکنواختی[۵] را شرح و بسط داد. براساس این نظریه، وقایع گذشته مشابه وقایع و فرآیندهای امروزی بوده‌اند؛ دیدگاهی که بر نظریۀ تکاملی[۶] چارلز داروین[۷] اثر گذاشت. لایل در ۱۸۴۸ لقب سِر گرفت. او سن زمین را بیشتر از ۲۴۰میلیون سال می‌دانست. بنا‌بر نظریه‌ای رایج در آن دوره، سن زمین ۶هزار سال برآورد شده بود. اولین توصیف تفصیلی از دورۀ ترشیری[۸] را به‌دست داد و این دوره را به دوره‌های ائوسن[۹]، میوسن[۱۰]، و پلیوسن[۱۱] پائینی و بالایی تقسیم کرد. بعدها، داروین از روش زمین‌شناسانۀ لایل مبنی‌بر توصیف وقایع گذشته با استفاده از وقایع مشابه امروز در زیست‌شناسی استفاده کرد. در فور فرشر[۱۲] زاده شد. در آکسفورد درس خواند و وکیل شد، اما در ۱۸۲۷، از وکالت کناره گرفت و تمام‌وقت به زمین‌شناسی و نویسندگی پرداخت. در ۱۸۳۱، استاد زمین‌شناسی کینگز کالج[۱۳] در لندن شد. مستقلاً نظریه‌هایی مشابه با نظریه‌های هاتون[۱۴] عرضه کرد و آن‌ها را به‌صورت منسجم و عامه‌فهم سامان داد.