مگنا کارتا
مَگْنا کارْتا (Magna Carta)
واژهای لاتین به معنای «منشور بزرگ[۱]». در تاریخ انگلستان، منشور اعطایی پادشاه جان لکلند[۲] در ۱۲۱۵م. از آن همچون سند تضمین حقوق بشر در برابر قدرت نامحدود پادشاه یاد میشود. استیون لنگتون[۳]، اسقف اعظم انگلستان، در واکنش به خواستهای پادشاه برای دریافت عوارض از زمینداران بزرگ و محدود کردن امتیازهای قرون وسطایی کلیسا، در ۱۲۱۳م به بارونها پیشنهاد کرد که سند الزامآوری تدوین کنند. پادشاه جان در ۱۵ ژوئن ۱۲۱۵م ناگزیر شد این منشور را در رانیمید[۴]، محلی در ساری[۵] کنونی، بپذیرد. مگنا کارتا با تأکید بر حقوق قرون وسطایی کلیسا آغاز میشود. برخی از بندهای این منشور برای مقابله با نقض رسوم فئودالی تنظیم شده است. دیگر بندها و تبصرهها برای مقابله با اخاذی و بیعدالتی مقامات سلطنتی تنظیم شده است. امتیازهایی که لندن و دیگر شهرها داشتند نیز در این منشور تضمین شده است. با افول فئودالیسم[۶]، مگنا کارتا نیز اهمیت خود را از دست داد و در دوران سلطنت تودورها[۷] تقریباً به فراموشی سپرده شد. در قرن ۱۷ حزب پارلمانی[۸] بار دیگر این منشور را احیا کرد و با برداشتی نوین همچون سندی مردمسالارانه آن را برای تضمین حقوق مردم ارایه داد.