مالایایی
مالایایی (Malay)
(یا: مالزیایی) هریک از اقوام ساکن در شبه‌جزیره و مجمع‌الجزایر مالایا. شماری از آنان در جنوب تایلند و نواحی ساحلی سوماترا[۱] و بورنئو نیز زندگی می‌کنند. زبان این مردمان به شاخۀ غربی خانوادۀ زبانی آسترونزی تعلق دارد. فرهنگ مالایایی براثر مهاجرت اقوام سیامی، جاوه‌ای، هندو، بوگینی[۲] و مینانگ‌کابائو[۳] غنی شده است. کشت برنج آبی از قرن پنجم در جزیره رواج یافت. امروزه اکثریت مالایایی‌ها در روستاهایی زندگی می‌کنند که با باغ‌ها و مزارع آبیاری‌شدۀ برنج محصور شده‌اند. بسیاری از محصولات کشاورزی مالایا (نظیر نارگیل، آناناس، قهوه، کائوچو و دام) برای بازار جهانی تولید می‌شود و بسیاری ازمالایایی‌ها به ماهی‌گیری در سواحل، تجارت دریایی و کار در معادن نیز اشتغال دارند. خانه‌های چوبی آنان به گونه‌ای ساخته شده است که می‌توان قطعات آن‌ها را از هم جدا و در محل جدیدی برهم سوار کرد. مالایایی‌ها بَلَم‌های دکل‌دار و کشتی‌های دریایی چوبی نیز می‌سازند. مالایایی‌ها هندو مذهب بودند، اما در فاصلۀ قرون ۱۳ـ۱۷م به اسلام گرویدند. امروزه اکثریت آنان مسلمان سنی‌اند، اما اقلیت‌های قومی آنیمیست[۴] و تعدادی مالایایی مسیحی نیز وجود دارند. با این وصف، هنوز هم کیش ارواح محافظ در برخی از مناطق مالایا رایج است و قانون عرفی یا ادت[۵]، اهمیت زیادی دارد. مالایایی‌ها سنت نمایش سایه دارند، که در آن از عروسک‌های چرمی نقاشی‌شده استفاده می‌کنند. نوعی روش دفاع از خود با نام سیلت[۶] نیز در میان آنان دیده می‌شود. هنرهای دستی مالایایی‌ها، کارهای ظریف نقره و پارچه‌های دستباف را شامل می‌شود.
تاریخ. تاریخ اولیه و منشأ مالایایی‌ها روشن نیست. به‌‌نظر می‌رسد که مرکز عمدۀ قدرت مالایایی، سوماترا بوده است که با نام سریویجایه[۷] معروف بود و پایتخت آن، پالِمبانگ[۸]، شهرت داشته است. سپس زیر نفوذ شدید فرهنگ هند قرار گرفتند و هندو شدند. در ۸۰۰م، پادشاهی آنان بر شبه‌جزیرۀ مالایا حاکم شد و در قرن ۱۳م قلمرو پادشاهی دیگری به‌‌نام توماسیک (سنگاپور) را بنیاد گذاشتند. در قرن ۱۴م سریویجایه و توماسیک به تسخیر امپراتوری جاوه‌ای درآمدند، و حاکم شکست‌خوردۀ توماسیک[۹] ناچار شد پادشاهی مالایایی دیگری در مالاکا[۱۰] برپا کند. زمانی‌که در قرن ۱۶ پرتغالی‌ها مالاکا را تسخیر کردند، سلطان مالایایی از آن‌جا به شبه‌جزیرۀ مالایا گریخت و پادشاهی ریائو جوهوره[۱۱] را بنیاد نهاد.