مندویل، برنارد (۱۶۷۰ـ۱۷۳۳)
مَندْویل، برنارد (۱۶۷۰ـ۱۷۳۳)(Mandeville, Bernard)
فیلسوف بریتانیایی و طنزپرداز اجتماعی. نوشته‌های طنزآمیز مندویل منعکس‌کنندۀ نظریه‌ای اجتماعی است که در آن سودجویی فردی بیشتر حُسن را برای کل جامعه دارد. او در دوردرخت[۱]، واقع در هلند، متولد شد و در ۱۶۹۱ از دانشگاه لیدن[۲] درجۀ دکتری در پزشکی گرفت، اگرچه بیشترین بخش عمرش را در انگلستان گذرانید و در آن‌جا به طبابت پرداخت. در ۱۷۰۵ شعری انتشار داد با عنوان «گلّۀ زنبوران غُرغُرو، یا اراذلی که شرافتمند می‌شوند»؛ این شعر در ۱۷۱۴ زیر عنوان افسانۀ زنبوران عسل، یا رذایل خصوصی، محاسن عمومی[۳] انتشار یافت. شعر در وصف کندویی آکنده از زنبورانی است که مجبور می‌شوند به عمر رذایل جامعۀ خود پایان دهند و آن‌گاه پی می‌برند که جامعه‌شان همراه با رذایلشان نیست و نابود شده است. آنان هنگامی که شرور بودند رفاه و ثروت داشتند و هنگامی که خود را اصلاح کردند گرفتار بینوایی شدند. افسانۀ زنبوران توجه معاصران مندویل را چندان جلب نکرد تا آن که هیئت منصفۀ میدلسکس[۴] ویرایش سال ۱۷۲۳ آن را به جرم آزاررسانی محکوم کرد. این شعر از آن پس در معرض حمله‌های شدید قرار گرفت؛ با این حال، در هموار‌کردن راه برای ظهور مکتب‌های فردگرایی[۵] و فایده‌گرایی[۶] قرن بعدی یاری‌بخش بود. برخی از نوشته‌های دیگر مندویل عبارت‌اند از: اندیشه‌های آزاد دربارۀ دین، کلیسا و شادی طبیعی[۷] (۱۷۲۰)؛ نامه‌ای به دیون[۸] (۱۷۳۲)؛جستاری در باب خاستگاه شرافت، و سودمندی مسیحیت در جنگ[۹] (۱۷۳۴).