نظریه زیباشناسی مارکسیستی

نظریۀ زیباشناسی مارکسیستی (Marxist aesthetic theory)

اندیشۀ هنری حاکم در کشورهای مارکسیستی. نخستین مارکسیست‌ها هنر را وسیله‌ای برای تفهیم آرمان‌های سوسیالیستی به توده‌های مردم می‌دانستند، که موضوع‌هایی مرتبط با زندگی روزمرۀ آن‌ها را دربر داشت (از این‌رو «هنر پرولتری» نیز نامیده می‌شد). در شوروی، از ۱۹۳۲ رئالیسم سوسیالیستی غالب شد، و فرمالیسم را برانداخت که در مقابل محتوا بر فرم تأکید داشت. مدرنیسم نیز که بر انتزاع و احساسات شخصی هنرمند تکیه داشت، از جانب منتقدان سوسیالیست، همچون گئورگ/جورج لوکاچ، منحط خوانده شد و محکوم شد. این اصطلاح، با تفاوت‌هایی، همچنین به هنرمندان مارکسیستی اشاره دارد که در اروپای غربی کار می‌کنند. مکتب فرانکفورت از مدرنیسم دفاع می‌کرد، و هنر را فقط تصویرکنندۀ غیرمستقیم واقعیت می‌شمرد. منتقدانی همچون هربرت مارکوزه و ماکس هورکهایمر به استقلال و آفرینندگی هنر به‌منزلۀ پادزهری دربرابر جهان‌بینی‌های سرکوبگر باور داشتند. والتر بنیامین به پیشرفت‌های فنی علاقه‌مند بود که هنر را در دسترس توده‌های مردم قرار می‌داد، و آن را از انحصار نخبگان بیرون می‌آورد. لوسین گلدمن (۱۹۱۳‌ـ‌۱۹۷۰) و لوئی آلتوسر (۱۹۱۸‌ـ‌۱۹۹۰) از دیگر نظریه‌پردازان مارکسیست غرب بودند.

 

---