سرباز مزدور
سرباز مزدور (mercenary)
سربازِ اجیرِ ارتش کشور دیگر یا ارتشی غیردولتی. سابقۀ خدمت نظامی مزدوران به قرن ۱۴م بازمی‌گردد، که پرداخت نقدی منظم تنها راه تضمین وفاداری سربازان بود. در قرن ۲۰، استفاده از سربازان مزدور در جنگ‌ها و فعالیت‌های چریکی در آسیا، افریقا، و امریکای لاتین رایج بوده است. مشهورترین ارتش مزدور، در قرن ۱۴م، «صِنف بزرگ[۱]»، سازمان باج‌گیری شناخته‌شده‌ای بود که حدود ۱۰هزار شوالیه از ملیّت‌های گوناگون را دربر می‌گرفت و کوندوتیر[۲]ها (سربازان مزدور) را استخدام می‌کرد تا برای بالاترین پیشنهاددهنده‌ها کار کنند. در پایان قرن ۱۴م، کوندوتیر‌ها و فری‌لانس[۳]ها (سربازان آزاد) جنبه‌ای نهادینه از جنگ بودند. در قرن ۱۸، کانتون[۴] سوئیس و برخی ایالت‌های آلمانی برای کسب درآمد همواره سربازان مزدوری را برای فرانسوی‌ها فراهم می‌کردند؛ این سربازان را بهترین نیروها در ارتش فرانسه می‌دانستند. در جنگ هفت‌ساله[۵] (۱۷۵۶ـ۱۷۶۳)، بریتانیا برای تکمیل قوای خود ۲۰هزار مزدور آلمانی استخدام کرد و در انقلاب امریکا[۶] (۱۷۷۵ـ۱۷۸۳) از نیروهای مزدور هسی[۷] استفاده کرد. مادۀ ۴۷ پروتکل‌های الحاقی[۸] ۱۹۷۷ به موافقت‌نامۀ ژنو[۹] تصریح می‌کند که «مزدور حق ندارد رزمنده یا اسیر جنگی شناخته شود» اما همین ماده هر امضاکنندۀ پروتکل‌ها را آزاد می‌گذارد تا در صورت تمایل چنین موقعیتی را به سرباز مزدور اعطا کند.