فلز
فلز (metal)
گروهی از عناصر شیمیایی، با خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاص. عناصر فلزی حدود ۷۵ درصد از ۱۱۲ عنصر[۱] جدول تناوبی عناصر[۲] را تشکیل میدهند. یکی از خصوصیات فیزیکی آنها، تولید صدا براثر واردکردن ضربه، و از خصوصیات دیگر آنها رسانایی[۳] خوب گرما و الکتریسیته است. کدرند، ولی نور را بهخوبی منعکس میکنند. چکشخوارند[۴]، از اینرو با سردکاری[۵] و نورد به ورقه یا طوقه تبدیل میشوند. دارای انعطافپذیری[۶]اند، بههمین سبب بهشکل سیمهای باریک درمیآیند. براثر گرما، تحت اثر ترمویونیک[۷]، یا برخورد نور، تحت اثر فتوالکتریک[۸]، الکترون منتشر میکنند. اکثراً در طبیعت بهشکل ترکیب، ازجمله در سنگهای ترکیبی[۹] یا کانسنگها[۱۰] یافت میشوند. خصوصیات شیمیایی شانزده فلز با شکل عنصری[۱۱]، ازجمله بهشکل فلزات خالص طبیعی[۱۲]، را براساس تمایل اتمهای آنها به ازدستدادن یک یا چند الکترون و تشکیل یون مثبت[۱۳] (کاتیون[۱۴]) شناسایی میکنند.
کاربردهای صنعتی. فلزات در صنعت بسیار بهکار میروند. فلزات گرانقیمت[۱۵]، شامل طلا[۱۶]، نقره[۱۷]، و پلاتین[۱۸] بیشتر در جواهرسازی بهکار میروند. فلزات سنگین[۱۹]، شامل آهن، مس[۲۰]، روی، قلع[۲۱]، و سرب، فلزات متداول در کاربردهای مهندسیاند. فلزات سنگین کمیاب[۲۲]، شامل نیکل، کادمیوم[۲۳]، کروم[۲۴]، تنگستن[۲۵]، مولیبدن[۲۶]، منگنز[۲۷]، کبالت[۲۸]، وانادیوم[۲۹]، آنتیموان[۳۰]، و بیسموت[۳۱] بیشتر برای تهیۀ آلیاژ[۳۲] فلزات سنگین بهکار میروند. فلزات سبک[۳۳]، شامل آلومینیوم و منیزیوم[۳۴]؛ فلزات قلیایی[۳۵]، شامل سدیم[۳۶]، پتاسیم[۳۷]، و لیتیوم[۳۸]؛ و فلزات قلیایی خاکی[۳۹]، شامل کلسیم[۴۰]، باریوم[۴۱]، و استرانسیوم[۴۲] بیشتر در صنایع شیمیایی کاربرد دارند. فلزات دیگر از طریق الزامات هستهای خاص از فلزات قبلی تهیه میشوند، مثلاً تکنسیُم[۴۳] در رآکتورهای هستهای[۴۴] تولید میشود و ضد خوردگی است. زیرکونیوم[۴۵] نیز ممکن است برای نگهداری اورانیوم[۴۶] در رآکتورها، جایگزین آلیاژ آلومینیوم و منیزیوم شود.
واکنش با اسیدها. فلزات جایگزین هیدروژن اسید میشوند و نمک اسید تولید میکنند. مثلاً، محصولات ترکیب منیزیوم با اسید سولفوریک[۴۷] H۲SO۴، عبارتاند از سولفات منیزیوم[۴۸] و هیدروژن: Mg + H۲SO۴ → MgSO۴ + H۲
واکنش با اکسیژن. بیشتر فلزات تولید اکسید میکنند. مثلاً منیزیوم با اکسیژن واکنش میدهد و اکسید منیزیوم[۴۹] تولید میکند: Mg + O۲ → ۲MgO
واکنش با آب. بیشتر فلزات جانشین هیدروژن آب میشوند و هیدروکسید[۵۰] یا اکسید[۵۱] تولید میکنند. مثلاً با افزودن سدیم به آب هیدروکسید سدیم[۵۲] تولید، و هیدروژن آزاد میشود. همۀ فلزات، جز جیوه[۵۳]، در دمای معمولی جامدند و همه نیز در شرایط مناسب متبلور میشوند. از خصوصیات شیمیایی فلزات گرایش قوی آنها به عناصر نافلزی[۵۴] است. ازجمله گوگرد[۵۵] و کلر با فلزات سولفید[۵۶] و کلرید[۵۷] تولید میکنند. فلزات ذوب میشوند، در هم نفوذ میکنند، و آلیاژ تشکیل میدهند. فلزات از پیش از تاریخ تا اکنون کاربردهای بسیار، اعم از کاربردهای ساختاری یا تزئینی، داشتهاند. عصر مس[۵۸]، عصر برنز[۵۹]، عصر آهن[۶۰] دورههاییاند که این فلزات پایۀ فناوری آن دوره بودهاند. متالورژی[۶۱] علم، فناوری، و هنر تولید فلزات است.
- ↑ element
- ↑ periodic table of the elements
- ↑ conduction
- ↑ malleability
- ↑ Cool-Working
- ↑ ductility
- ↑ thermoionic effect
- ↑ photo electric effect
- ↑ compounds
- ↑ mineral ore
- ↑ elemental form
- ↑ native metals
- ↑ positive ion
- ↑ cation
- ↑ precious metals
- ↑ gold
- ↑ silver
- ↑ platinum
- ↑ heavy metals
- ↑ copper
- ↑ tin
- ↑ rare heavy metals
- ↑ cadmium
- ↑ chromium
- ↑ tungsten
- ↑ molybdenum
- ↑ manganese
- ↑ cobalt
- ↑ vanadium
- ↑ antimony
- ↑ bismuth
- ↑ alloy
- ↑ light metals
- ↑ magnesium
- ↑ alkali metals
- ↑ sodium
- ↑ potassium
- ↑ lithium
- ↑ alkaline-earth metals
- ↑ calcium
- ↑ barium
- ↑ strontium
- ↑ technetium
- ↑ nuclear reactors
- ↑ zirconium
- ↑ uranium
- ↑ sulphuric acid
- ↑ sulphate
- ↑ magnesium oxide
- ↑ hydroxides
- ↑ Oxides
- ↑ Sodium hydroxide
- ↑ mercury
- ↑ nonmetallic elements
- ↑ sulphur
- ↑ sulphide
- ↑ chloride
- ↑ copper age
- ↑ bronze age
- ↑ Iron Age
- ↑ metallurgy